Το πνεύμα του πολέμου

Οι τελευταίες στιγμές του τρομερού έτους που κλείνει αποκαλύπτουν το θεμελιώδες στοιχείο του: την επί πάντων εξάπλωση του πνεύματος του πολέμου. Πολέμου επί του πεδίου και πολέμου κατά της δημοκρατίας. Φυσιολογικές εξελίξεις αλλά και εντελώς εξαιρετικά γεγονότα εντάσσονται στο σχήμα μιας «νέας τάξης», που εκπροσωπεί την απόλυτη αταξία.

Ενας πόλεμος, στη Συρία, που διαρκούσε δεκατρία ολόκληρα χρόνια, μοιάζει να «τελείωσε» μέσα σε δέκα μέρες, με πτώση του τυραννικού καθεστώτος, καθώς οι υπερασπιστές του (Ρωσία, Ιράν) ήταν απασχολημένοι σε άλλα πολεμικά πεδία. Το ίδιο το «τέλος» σφραγίστηκε από τον θρίαμβο (πρώην;) τζιχαντιστών, από «προληπτικές» επιθέσεις του Ισραήλ στην «απελευθερωμένη» χώρα και γενικώς ήρθε με τρόπο που κάθε άλλο παρά προοιωνίζεται, πόσω μάλλον εγγυάται, ότι η εμπόλεμη κατάσταση δεν θα ξανανάψει και στη Συρία και στη γειτονιά και ευρύτερα. Παράλληλα οι δύο λιγότερο ξεχασμένοι και μεγαλύτερων διαστάσεων πόλεμοι, στους οποίους συμμετέχει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σύμπασα η ανθρωπότητα, διαιωνίζονται και πάντως κακοφορμίζουν. Οι εξελίξεις επί του πεδίου και η άφιξη Τραμπ στην εξουσία οδηγούν σε «λύση» πλήρους δικαίωσης των επιτιθέμενων στην Ουκρανία, άρα χωρίς καμία λογική μακροπρόθεσμης ειρήνευσης, αντίθετα, με θανάσιμο κίνδυνο για την ευρωπαϊκή ήπειρο. Η δε απόλυτη ελευθερία πολεμικών κινήσεων που παραχωρήθηκε, συνειδητά ή από τη δύναμη των πραγμάτων, στο Ισραήλ καθιστά όλο και μακρινότερη την εξομάλυνση της κατάστασης και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών της περιοχής. Με αυτά τα δεδομένα, οι θερμές εντάσεις το 2025 αναμένονται ακόμα εντονότερες, με την πολιτική συνεννόηση και το πνεύμα καταλλαγής να υποχωρούν μέχρις εξαφανίσεως. Ειδικά στο μέτωπο της διεθνούς διπλωματίας η υποχώρηση είναι τρομακτική: ο ΟΗΕ δεν ακούγεται, το G20 είναι κομμένο στη μέση, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν έχει καμία συνοχή, ο εθνικισμός επανέρχεται καλπάζοντας και ο Τραμπ θα κυβερνήσει με μόνους συμμάχους τους επιχειρηματίες που τον στηρίζουν.

Βαριά σκιά ρίχνουν πρόσφατα γεγονότα και στο μέτωπο της δημοκρατίας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της δημοκρατικής Κορέας ο ίδιος ο εκλεγμένος πρόεδρος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, έστειλε, σε πρώτο χρόνο, τον στρατό στη Βουλή, αποκρούστηκε από τους βουλευτές, επανήλθε στη συνταγματική τάξη, αλλά γλίτωσε, με αποχή πολλών από τους βουλευτές που του είχαν αντισταθεί, την έκπτωση και καταδίκη για κάτι που δεν μπορεί να αποκληθεί παρά πραξικόπημα. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ενωμένης Ευρώπης, μια χώρα – μέλος της, η Ρουμανία, έκανε εκλογές και τις ακύρωσε δύο μέρες πριν από τη διεξαγωγή του δεύτερου γύρου, με απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου της, λόγω εκτεταμένης ηλεκτρονικής, και με παρέμβαση ξένων παραγόντων, νοθείας, που αποκαλύφθηκε μέσω εγγράφων που εστάλησαν στη Δικαιοσύνη από τον ίδιο τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ποιος να ξαναπιστέψει στη δημοκρατία στις δύο αυτές χώρες; Αλλά και σε ποια δημοκρατία, όταν οι θεωρούμενοι πραγματικοί δημοκράτες κάνουν τα μεγαλύτερα δώρα στον κύριο εκφραστή της δημοκρατικής αταξίας: ο μεν απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ δίνοντας χάρη στον παρανομήσαντα γιο του («όλοι ίδιοι είναι»), ο δε πρόεδρος της Γαλλίας μαγαρίζοντας την κατά τα άλλα συγκλονιστική τελετή στην Παναγία των Παρισίων με τη δουλοπρεπή έναντι του Τραμπ στάση του. Βία, έλλειψη ανεκτικότητας και ανθρωπιάς, καταπάτηση των νομικών και ηθικών κανόνων είναι τα θεμέλια του θαυμαστού νέου κόσμου που μας περιμένει – που έχει, στην πραγματικότητα, ήδη έρθει.