Το μέλλον θα δείξει

Hταν σαν το πολυαναμενόμενο sequel της σειράς, που όμως απογοήτευσε, ο ανασχηματισμός της περασμένης Παρασκευής. Περιμέναμε τους σεναριογράφους να γράψουν τα νέα επεισόδια, περιμέναμε τα γυρίσματα να ολοκληρωθούν, ωστόσο το αποτέλεσμα στην οθόνη ήταν υποδεέστερο του αναμενομένου. Αυτός όμως είναι ο κανόνας τόσο για τις κυβερνήσεις όσο και για τις σειρές: η συνέχεια ποτέ ή, εν πάση περιπτώσει σπανίως, στέκεται στο ύψος της αρχής.

Αυτό είναι το φυσιολογικό για τις κυβερνήσεις, τουλάχιστον στις κοινωνίες της Δύσης με δημοκρατικό πολίτευμα. Ο λόγος είναι ότι, υπό ομαλές συνθήκες εναλλαγής της εξουσίας, κάθε κυβέρνηση ξεκινά με τους πάντες να περιμένουν τα πάντα από εκείνη. Αυτό συμβαίνει επειδή έτσι εκλέγονται οι πολιτικοί στις δημοκρατίες από την αρχαιότητα. Ακόμη και εκείνοι που αποφεύγουν να δίνουν υποσχέσεις που γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να τηρήσουν δεν διαψεύδουν ούτε αποκρούουν τις ελπίδες που προβάλλουν σε αυτούς οι ψηφοφόροι. Σε μια περίφημη επιστολή προς τον διάσημο αδελφό του, ο Κόιντος Τύλλιος Κικέρων (αδελφός του πολιτικού και διευθυντής της προεκλογικής εκστρατείας του) τον συμβουλεύει ποτέ να μην αρνείται ακόμη και κάτι που δεν μπορεί να το ικανοποιήσει, γιατί αν το κάνει αμέσως δημιουργεί έναν εχθρό. Αυτό συνεπάγεται, πολύ απλά, ότι η διαχείριση της δυσαρέσκειας και η φθορά ξεκινούν από την επόμενη μέρα, καθώς καμία κυβέρνηση, ποτέ και πουθενά, δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις προσδοκίες όλων. Από την ώρα λοιπόν που η φθορά επιταχύνεται, οι κυβερνήσεις αρχίζουν να δίνουν σημασία στους συσχετισμούς και τις ισορροπίες, όχι μόνο ως αντανάκλαση των ισορροπιών ισχύος στο εσωτερικό τους αλλά και έναντι της κοινωνίας.

Συχνά, λοιπόν, οι κυβερνήσεις εγκλωβίζονται στον εξής φαύλο κύκλο: για να κάνουν τις αλλαγές που υποσχέθηκαν πρέπει να διατηρήσουν την εξουσία, για να διατηρήσουν όμως την εξουσία πρέπει να δώσουν χώρο σε εκείνους που είναι αντίθετοι στις αλλαγές. Στην περίπτωση του ανασχηματισμού της Παρασκευής το είδαμε στην εισροή «αγνών, παρθένων» δεξιών σε θέσεις υφυπουργών – παρουσίες συμβολικής αξίας ως επί το πλείστον. Ισως η σοβαρότερη συνέπεια της εισροής ήταν ότι έμεινε εκτός ο Δημήτρης Καιρίδης, τη θέση του οποίου πήρε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος – εκτός, βέβαια, αν ο αντικατασταθείς προορίζεται για επίτροπος, όπως ακούγεται. Οι λοιπές απώλειες ήταν οι αναμενόμενες. Ο Λευτέρης Αυγενάκης πλήρωσε το καλάμι που είχε καβαλήσει και την απευθείας ανάθεση σε ανθοπωλείο για «την προμήθεια συνθέσεων λουλουδιών απαραίτητων για το υπουργικό γραφείο». Οσο για τη Δόμνα, έφτασε ως εκεί που μπορούσαν να την πάνε οι δημόσιες σχέσεις. Τέλος, η μόνη απορία σχετικά με τον Κώστα Σκρέκα δεν αφορά τη δικαιολογημένη απομάκρυνσή του από το υπουργικό σχήμα, αλλά το χαμόγελο της αυταρέσκειας που έμεινε αναλλοίωτο στο πρόσωπό του. Υποθέτω ότι ο κ. Σκρέκας, με κάποιον τρόπο που μόνο εκείνος ξέρει, έχει κερδίσει την αταραξία των Στωικών.

Οι προσθήκες στην κυβέρνηση, οι βασικές τουλάχιστον, μάλλον προκαλούν αμηχανία. Θα πετύχει ο Τάκης Θεοδωρικάκος εκεί όπου απέτυχε ο Κώστας Σκρέκας; Πρόκειται για αλλαγή φρουράς και τίποτα περισσότερο. Ο Γιώργος Μυλωνάκης πετυχαίνει το όνειρό του και γίνεται επιτέλους Δημητριάδης στη θέση του Δημητριάδη. Η περίπτωση της Νίκης Κεραμέως παρουσιάζει ενδιαφέρον, διότι, αν και αναλαμβάνει το Εργασίας, η προαγωγή του αναπληρωτή της Θεόδωρου Λιβάνιου σε υπουργό Εσωτερικών, σε συνδυασμό με τη δική της μετακίνηση σε άλλο υπουργείο, δεν αφήνει αμφιβολία ότι της χρεώνεται η πολιτική ευθύνη στην υπόθεση της διαρροής προσωπικών στοιχείων ψηφοφόρων.

Στα θετικά του ανασχηματισμού προσμετράται ότι παραμένουν οι Φλωρίδης και Χρυσοχοΐδης στα υπουργεία τους, που σημαίνει ότι στους τομείς της Δικαιοσύνης και της δημόσιας τάξης η προσπάθεια για τη μεταρρύθμιση δεν αναστέλλεται. Εκεί όπου, όμως, η διατήρηση των ίδιων υπουργών δεν λύνει προβλήματα λειτουργίας της κυβέρνησης είναι στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Ο λόγος είναι ότι με τον Γιώργο Γεραπετρίτη και την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου το υπουργείο Εξωτερικών έχει πράγματι την καλύτερη πολιτική και υπηρεσιακή ηγεσία που είχε από τη χρεοκοπία μέχρι σήμερα. Τι να το κάνεις όμως όταν ο Νίκος Δένδιας στο υπουργείο Αμυνας λειτουργεί ως έτερος πόλος εξωτερικής πολιτικής; Το πρόβλημα αυτό παρέμεινε στη λειτουργία της κυβέρνησης. Αυτό ακριβώς είναι το παράδειγμα του πώς λειτουργεί ο φαύλος κύκλος που αναφέρεται παραπάνω.