شهروندانی که بردگی را به جان می خرند / مشارکت در زندگی مدنی برای جلوگیری از بردگی نوین

از نظر توکویل «ملّتی که از حاکمان خود چیزی جز حراست از نظم و یا رفاه طلب نمی کنند، پیشاپیش در باطن خود به بردگی تن داده است، بردگی، تنعّم و راحتی… و مردی که که این ملّت را به زنجیر خواهد کشید به زودی ظاهر خواهد شد. لزومی ندارد که این مرد با توسل به خشونت آن ها را به زنجیر بکشد، بلکه می تواند با انتخاب و اختیار خود آنها، به سادگی آن ها را به بردگی درآورد.