Ayşe tatile nasıl çıktığını anlattı

Kıbrıs Barış Harekatı'nda "Ayşe tatile çıksın" parolasına ilham veren dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş'in kızı Prof. Dr. Ayşe Güneş Ayata, 14 Ağustos 1974’te yapılan harekatın 50. yılında parolanın hikayesini anlattı. Türkiye, garantörlük hakkını kullanarak ve Ada'daki Türklerin güvenliğini de dikkate alarak 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'nı başlattı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı ile İngiltere ve Yunanistan'a "barışın yeniden tesisini sağlamak üzere müzakerelere başlama" çağrısında bulunan Türkiye, 22 Temmuz'da harekatı durdurdu. Garantör ülkeler Kıbrıs meselesinin çözümü için görüşmelere başladı. 25 Temmuz 1974'te toplanan 1. Cenevre Konferansı,

30 Temmuz'da Cenevre Deklarasyonu ile son buldu. Konferansın 8 Ağustos'ta başlayan ikinci aşamasında, Yunanistan, Ada'da yeni anayasal düzenin kurulmasına yönelik tüm teklifleri reddetti ve anayasaya ilişkin varılacak bir uzlaşma için Türk birliklerinin geri çekilmesini ön koşul olarak ileri sürdü. 2. Cenevre Konferansı görüşmelerinden de sonuç çıkmayınca 14 Ağustos'ta "Ayşe tatile çıksın" parolasıyla Kıbrıs Barış Harekatı'nın ikinci aşaması başladı ve 16 Ağustos'ta ateşkes ilan edildi.

GERÇEKTEN TATİL İÇİN PLAN YAPIYORDUM

Parolada ismi geçen Prof. Dr. Ayata, 19 yaşında ODTÜ Sosyal Bilimler Bölümü'nde öğrenciydi. Dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş'in kızı Ayşe'nin, tatil için tek başına değil, güvenilir bir aileyle seyahat etmesi için dönemin Turizm Bakanı Orhan Birgit ile yaptığı sohbet, bir anda Cenevre-Ankara hattında Kıbrıs Barış Harekatı'nın parolası oldu. 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı olduğunda babası Turan Güneş'in Dışişleri Bakanı olduğunu hatırlatan Ayşe Güneş Ayata, harekat öncesinde ODTÜ'de dönem sonu sınavlarının sona erdiğini ve tatile gitme planları yaptığını söyledi.

DİNLENDİKLERİNİ DÜŞÜNMÜŞLER

Prof. Dr. Ayata, "Ayşe tatile çıksın" parolasının burada nasıl oluşturulduğunu şöyle anlattı: "Babam, o sırada Turizm Bakanı Orhan Birgit'e 'Tatile giden tanıdık birileri varsa Ayşe'yi de onlarla birlikte gönder. Bu işler çok uzun sürecek' diyor. Tam da ikinci müzakerelerin devam ettiği süreç. Tabii ki olumlu bir sonuç olması umut ediliyor ancak görüşmeler çok iyi gitmiyor. Bu sırada da muhtemelen şöyle oluyor; Babam Turan Güneş ve Bülent Ecevit, 'başka ülkeler bizi dinliyorlardır' düşüncesiyle İkinci Harekat'ın başlaması için bir parola belirlenmesine karar veriyorlar. 'Ayşe tatile çıksın' parolası babamdan Ecevit'e bir işaret oluyor. Babamın aklına biraz önce de benim tatilimi konuştuğu için 'Ayşe tatile çıksın' diyeyim diyor ve sen de o zaman anla ki bu müzakereler de çok fazla bir yere gidemeyecek gibi görünüyor ve bir şekilde harekat hazırlığı yapılmaya başlansın."

ECEVİT’E MESAJ GİDİYOR

Prof. Dr. Ayata, sözlerini şöyle sürdürdü: "Son gece, yani ikinci harekatın başlamasından önceki gece artık meydana çıkıyor ki yani müzakerelerin yürüyecek bir tarafı kalmıyor. Fakat şöyle bir şey var, taktik olarak da Türkiye'nin önceden bunu planlamış olmasını istemiyorlar, çünkü o da diplomatik açıdan ciddi bir sorun. Yani müzakereler devam ederken 'Türkiye harekata başladı' densin de istemiyorlar. Babam bu sefer Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla kriptolu olarak 'Ayşe tatile çıksın' diye bir mesajı, Bülent Ecevit'e gerçekten gönderiyor. Müzakereler kesildikten hemen sonra da Kıbrıs'a ikinci harekat başlıyor."

Cumhurbaşkanı Erdoğan Kıbrıs Barış Harekatı'nın 50. yıl dönümünde KKTC'ye gidiyor