«Έζησα στον Άρη για ένα χρόνο. Έτσι ήταν…»

Μετά την απελευθέρωσή του από την ετήσια «παραμονή» του στον Άρη, υπάρχουν πολλές ερωτήσεις για τον Νέιθαν Τζόουνς καθώς προσαρμόζεται στη ζωή στον πλανήτη του.

Τι τρώνε οι Αρειανοί; Τα πάνε καλά οι Αρειανοί μεταξύ τους; Τι κάνουν οι Αρειανοί όλη μέρα;

«Η ζωή στον Άρη… ήταν μια φοβερή εμπειρία, όπως τίποτα άλλο στη Γη», δήλωσε ο Τζόουνς, ένα από τα τέσσερα μέλη του πληρώματος του Chapea-1, μιας προσομοιωμένης αποστολής που διεξάγεται μέσα σε έναν ομοίωμα του βιότοπου του Άρη στο διαστημικό κέντρο Johnson της Nasa στο Χιούστον του Τέξας.

«Ήταν πολύ ρεαλιστικό. Το μόνο πράγμα που δεν μου φάνηκε ήταν η έλλειψη βαρύτητας στον Άρη, αλλά υποθέτω ότι αυτό δεν είναι κάτι που θα ήταν λογικό να περιμένουμε».

Άσκηση μέτρησης για την επιβίωση στον Άρη

Το Chapea-1, ή αλλιώς Crew Health and Performance Exploration Analogue, ήταν η πρώτη από τρεις τέτοιες ασκήσεις μέτρησης του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι μπορούν να επιβιώσουν και να ευδοκιμήσουν στον Άρη, χρησιμοποιώντας εθελοντές πολίτες ως πλήρωμα και ένα χώρο διαβίωσης 1.700 τετραγωνικών ποδιών που κατασκευάστηκε με τη χρήση ενός γιγαντιαίου τρισδιάστατου εκτυπωτή.

Ως ένα από τα μοναδικά άλλα μέρη στο ηλιακό σύστημα όπου οι συνθήκες υποδηλώνουν ότι μπορεί κάποτε να υπήρχε ζωή, έστω και σε απλή μορφή, ό,τι μάθουμε για τον κόκκινο πλανήτη θα μας πει περισσότερα για το παρελθόν και το μέλλον της Γης μας. Το να φτάσουμε εκεί είναι ένα πράγμα, το να επιβιώσουμε είναι ένα άλλο.

«Το να γνωρίζω περί τίνος επρόκειτο αυτή η αποστολή -να βάλω την ανθρωπότητα στο επόμενο γιγαντιαίο άλμα- ήταν σίγουρα ένα από τα κορυφαία πράγματα, μαζί με τη συνεργασία με τόσους πολλούς καταπληκτικούς ειδικούς στη Nasa», δήλωσε ο Τζόουνς, ο οποίος ανταποκρίθηκε σε μια αγγελία «Ζητούνται Αρειανοί» που δημοσιεύτηκε από τη Nasa το 2022.

«Τα πιο χαλαρά ήταν αυτά που θα περίμενε κανείς: να χάσω χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους μου. Η έλλειψη ανθρώπων για τους οποίους νοιάζομαι πραγματικά. Γεννήσεις, θάνατοι και γάμοι; Όλα τα παραπάνω».

Τι είναι αυτές οι αποστολές;

Οι αναλογικές αποστολές είναι ο τρόπος της Nasa να δοκιμάσει τις μοναδικές προκλήσεις που θα παρουσιάσει η ζωή και η εργασία στο βαθύ διάστημα, χρησιμοποιώντας περιβάλλοντα στη Γη που έχουν φυσικές ομοιότητες – είτε πραγματικές είτε δημιουργημένες από τον άνθρωπο.

Ανάλογες αποστολές εκτελούνται στην Αρκτική και την Ανταρκτική, σε ωκεάνιους πυθμένες, ερήμους και πεδία ηφαιστειακής λάβας, αναζητώντας τους κινδύνους και αναπτύσσοντας στρατηγικές προστασίας ή μετριασμού. Το πλήρωμα πρέπει να γνωρίζει πώς να επισκευάζει και να συντηρεί τον εξοπλισμό, να βρίσκει λύσεις, να καλλιεργεί τρόφιμα, να παραμένει υγιές και να διατηρεί θετικές σχέσεις.

Οι αστροναύτες εκπαιδεύονται μέσα σε πλήρους κλίμακας ομοιώματα διαστημοπλοίων, υποβρυχίως σε εργαστήρια, χωρητικότητας 27 εκατομμυρίων λίτρων – μία από τις μεγαλύτερες εσωτερικές πισίνες στον κόσμο – και πάνω σε αεροσκάφη μηδενικής βαρύτητας με το παρατσούκλι «κομήτες εμετού», των οποίων το σχέδιο πτήσης με τρενάκι προσομοιώνει την έλλειψη βαρύτητας του διαστήματος.

Η προετοιμασία για τη μελλοντική διαπλανητική εξερεύνηση περιλαμβάνει τη δοκιμή νέων τεχνολογιών, ρομποτικού εξοπλισμού, οχημάτων, ενδιαιτημάτων, επικοινωνιών, υποδομών και των επιπτώσεων της απομόνωσης και του περιορισμού στην ανθρώπινη υγεία και συμπεριφορά.

Το πλήρωμα και πώς επιλέχθηκε

Το πλήρωμα του Cheapea επιλέγεται με κριτήρια που αντικατοπτρίζουν εκείνα που εφαρμόζει η Nasa στους υποψήφιους αστροναύτες. Η εξεύρεση νεοσύλλεκτων με τα «κατάλληλα προσόντα» για να ζήσουν και να εργαστούν μαζί με άλλους σε ακραία περιβάλλοντα χωρίς να καταρρεύσουν, να καταρρεύσουν ή να ξεσπάσουν είναι μέρος της διαδικασίας.

Μεταξύ των απαιτήσεων ήταν επίσης ένα μεταπτυχιακό δίπλωμα σε έναν τομέα Στεμ, όπως η μηχανική, τα μαθηματικά ή η επιστήμη των υπολογιστών, ή τουλάχιστον 1.000 ώρες πιλοτάρισμα αεροσκάφους.

Ως γιατρός επειγόντων περιστατικών, ο Τζόουνς, από το Springfield του Ιλινόις, ειδικεύεται στην «προνοσοκομειακή και αυστηρή ιατρική» – έναν ιδιαίτερα πιεστικό τομέα της περίθαλψης ασθενών στον οποίο η πρόσβαση σε πόρους μπορεί να είναι περιορισμένη, αυξάνοντας το διακύβευμα για τα αποτελέσματα της ζωής και του θανάτου. Είναι επίσης αναπληρωτής καθηγητής επείγουσας ιατρικής.

Η Nasa δήλωσε ότι επέλεξε τον Τζόουνς για την ικανότητά του να αντιμετωπίζει «μοναδικές προκλήσεις» και «την εμπειρογνωμοσύνη του στην επίλυση προβλημάτων και την αποτελεσματική επικοινωνία σε ένα ευαίσθητο σε χρόνο και περιορισμένους πόρους περιβάλλον». Μαζί με τον Τζόουνς επιλέχθηκαν ο κυβερνήτης του πληρώματος Κέλι Χάστον, ερευνητής ανθρώπινων ασθενειών, η Άνκα Σελάριου, μικροβιολόγος στο αμερικανικό ναυτικό, και ο Ρος Μπρόκγουελ, μηχανικός δομικών κατασκευών.

Το φαγητό τους

Το καθημερινό τους μενού ήταν παρόμοιο με εκείνο του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, το οποίο σχεδιάζεται από επιστήμονες τροφίμων και βιοχημικούς διατροφής για να ελαχιστοποιηθεί η «κόπωση από το μενού» που μπορεί να μειώσει το ηθικό και να οδηγήσει τους αστροναύτες να καταναλώνουν λιγότερα απ’ όσα θα έπρεπε.

Τα ειδικά συσκευασμένα γεύματα που μπορούν να ξυπνήσουν με την προσθήκη θερμότητας και νερού συμπληρώνονταν από φρέσκα χόρτα. Καλλιεργούνταν μέσα στον οικότοπο και παρείχαν ψυχολογική ώθηση.

Ο Brockwell κατασκεύασε ένα στεφάνι μπάσκετ για να ενισχύσει τον ελεύθερο χρόνο του πληρώματος και ο Τζόουνς μείωσε το άγχος ασχολούμενος με την τέχνη, εκπλήσσοντας τον εαυτό του με το πόσο καλά βγήκαν μερικά από τα σκίτσα του.

Όταν ο Τζόουνς άκουσε κατά τη διάρκεια της αποστολής ότι ένα μέλος της οικογένειάς του στην πατρίδα του είχε λάβει μια ανησυχητική ιατρική διάγνωση, ένιωσε ενοχές και λυπήθηκε για την αδυναμία του να είναι μαζί τους. «Θα ήθελα πολύ να ήμουν παρών στα ραντεβού, ως γιατρός και ως μέλος της οικογένειας, για να κάνω τις ερωτήσεις και να είμαι στήριγμα», είπε.

«Αλλά είχα τόσο εξαιρετική υποστήριξη από τη Nasa. Ανησυχούσα λίγο μήπως η ανησυχία για την οικογένειά μου αποτελούσε σημείο άγχους ή αδυναμίας για μένα – και αποδείχθηκε ότι πραγματικά ήταν δύναμη».

Τι καιρό έχει στον Άρη;

Ενώ οι θερμοκρασίες στον Άρη μπορεί να πέσουν μέχρι και στους μείον 128 βαθμούς, ο οικότοπος είχε ελεγχόμενη θερμοκρασία για λόγους άνεσης.

«Κατά την είσοδο, η προσαρμογή στη ζωή χωρίς το φως της ημέρας χρειάστηκε λίγο χρόνο, οπότε κατά την έξοδο, το να επιστρέψουμε στο φως της ημέρας και να νιώσουμε την ακτινοβολία ήταν ένα υπέροχο συναίσθημα. Το Χιούστον θα μπορούσε απλώς να μην είναι τόσο δραματικό», δήλωσε ο Τζόουνς.

Το μεγαλύτερο πράγμα που έμαθε, είπε, ήταν «πώς μπορούν να γίνουν τα μικρά βήματα που κάνουμε για να φτάσουμε σε αυτά τα επόμενα γιγαντιαία άλματα στην εξερεύνηση του διαστήματος».

Όταν ο Τζόουνς επέστρεψε στην πατρίδα του, η πρώτη του προτεραιότητα ήταν «να αγκαλιάσω την οικογένειά μου και να τους δείξω πόσο πολύ μου έλειπαν και πόσο τους νοιαζόμουν».