Ολοι οι άνθρωποι της Νοτρ Νταμ
Τα κιτρινο-καφέ λοφία καπνού που ανέβαιναν προς τα πάνω γέμισαν ολόκληρο το παράθυρο της κουζίνας μου. Λίγες στιγμές νωρίτερα ο ουρανός ήταν γαλάζιος. Κατέβηκα ορμητικά τις σκάλες για το Κε ντε λα Τουρνέλ. Ολα ήταν ακίνητα και απόκοσμα σιωπηλά: οι περαστικοί έδειχναν έκπληκτοι, καρφωμένοι στο έδαφος. Τα αυτοκίνητα είχαν σταματήσει στη μέση του δρόμου, οι επιβάτες ακίνητοι, όλοι κοιτούσαν απέναντι από τον Σηκουάνα. Ακολούθησα το βλέμμα τους. Η Παναγία των Παρισίων καιγόταν. Τεράστιες κόκκινες και πορτοκαλί γλώσσες φωτιάς ξεπηδούσαν από τη στέγη της. Μπορούσαμε να ακούσουμε το ξύλο του 12ου αιώνα να ραγίζει. Θα θυμάμαι πάντα αυτόν τον ήχο: του θρήνου της ιστορίας.
Καθώς ο καθεδρικός ναός καιγόταν, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ολόκληρη η κυβέρνηση έσπευσαν στο πλευρό της Παναγίας των Παρισίων. Οπως μου είπε ο διοικητής της πυροσβεστικής υπηρεσίας του Παρισιού: «Η κατάσταση ήταν τόσο σοβαρή που η τόλμη ήταν η μόνη επιλογή».
2.000 άνθρωποι σε όλη τη Γαλλία εργάστηκαν στην αποκατάσταση της Νοτρ Νταμ
Η καταστροφή ήταν τεράστια. Το έργο της ανοικοδόμησης της Παναγίας των Παρισίων ήταν ηράκλειο. Την επόμενη μέρα ο Μακρόν όρισε ημερομηνία για την ολοκλήρωση της ανοικοδόμησης: 2024. Πέντε χρόνια! Ηταν τόσο τολμηρή δήλωση που επικρίθηκε αμέσως. Ωστόσο, το πρωί της 8ης Δεκεμβρίου φέτος θα είναι εκεί για την επαναλειτουργία του ναού, όρθιος, στην πρώτη σειρά, για να απολαύσει το επίτευγμά του.
Στρατός τεχνητών
Εγραψα το βιβλίο «Παναγία των Παρισίων, Η Ψυχή της Γαλλίας» και μετά ξεκίνησα να κάνω ένα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ του BBC, το οποίο μου επέτρεψε μοναδική πρόσβαση στον στρατό των τεχνητών που είχαν επιφορτιστεί με την ανοικοδόμηση του ναού του 12ου αι. Τους είδα να δουλεύουν επί τόπου, μέσα στον καθεδρικό ναό αλλά και στα 90 μ. ψηλά, στο κωδωνοστάσιο και την οροφή.
«Ημουν κάποτε ο πιο λυπημένος αρχιτέκτονας του κόσμου. Είμαι σήμερα ο πιο ευτυχισμένος» λέει ο Φιλίπ Βελνέβ που έχει στο αριστερό του χέρι τατουάζ με το κωδωνοστάσιο της εκκλησίας.
Ηταν Μάρτιος πέρυσι όταν μιλήσαμε στο Βαλ ντε Μπριέ, μια μικρή πόλη στη Λωρραίνη κοντά στα σύνορα με το Λουξεμβούργο, και φαινόταν ενθουσιασμένος.
2.000 άνθρωποι σε όλη τη Γαλλία εργάστηκαν στην αποκατάσταση της Νοτρ Νταμ
Οι φύλακες άγγελοι της Παναγίας των Παρισίων, με επικεφαλής τον Ζαν Λουί Τζορτζλίν, τον πρώην αρχηγό του επιτελείου άμυνας της Γαλλίας και υπεύθυνο για την αποκατάσταση, ήταν εδώ για να παρακολουθήσουν μια πολύ περίεργη πρόβα τζενεράλε.
Ακριβώς έξω από αυτό που έμοιαζε με υπόστεγο αεροπλάνων τεχνίτες από τέσσερις οικογενειακές επιχειρήσεις που ειδικεύονται στην αναστήλωση ιστορικών κτιρίων ετοιμάζονταν να συναρμολογήσουν τη βάση του νέου κωδωνοστασίου. Εάν όλα πήγαιναν σύμφωνα με το σχέδιο, θα επαναλάμβαναν την επέμβαση δύο εβδομάδες αργότερα στο Παρίσι.
«Ευκαιρία ζωής»
Ο Πολ Πουλέ, 27 ετών, εργάζεται σε κατασκευαστική εταιρεία κοντά στη Νάντη. «Για μένα είναι σημαντικό να αναστηλώνω παλιά κτίρια, είναι σαν να νοσηλεύω τους τραυματίες. Και μου αρέσει να χρησιμοποιώ παλιές τεχνικές» μου είπε. Εχει εργαστεί στο Λούβρο, αλλά «η δουλειά στην Παναγία των Παρισίων είναι ευκαιρία ζωής».
Με εντυπωσίασε η τεράστια κλίμακα αυτής της ιστορικής προσπάθειας.
Τα κομμάτια βελανιδιάς που χρησιμοποιούνται είναι κολοσσιαία. «Τα δύο διαγώνια δοκάρια έχουν μήκος 20 μ. και προέρχονται από οκτώ βελανιδιές» λέει ένας νεαρός ξυλουργός. Η βάση του κωδωνοστασίου έχει μήκος 15 μ., πλάτος 13 μ. και ύψος 6 μ. Οι 1.000 τεχνίτες που εργάζονταν στον χώρο και στα εργαστήριά τους μπορεί να είναι οι καλύτεροι, αλλά η πίεση του χρόνου ήταν μεγάλη, ενώ είχαν σπεύσει προς βοήθεια εξειδικευμένοι εργάτες και τεχνίτες από όλο τον κόσμο.
Ενας εξ αυτών, ο Μάικλ Μπάρεϊ, είχε φτάσει από τη Μασαχουσέτη. Δεν είχε ταξιδέψει ποτέ ως τότε στη Γαλλία και δεν είχε επισκεφθεί ποτέ την Παναγία των Παρισίων. Ωστόσο, είχε δεσμούς με τη Γαλλία.
«Οι γονείς μου πέρασαν τον μήνα του μέλιτος στο Παρίσι το 1958 και επισκέφτηκαν την Παναγία των Παρισίων. Η γιαγιά μου ήταν νοσοκόμα στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και μάλιστα παρασημοφορήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση».
Στο μεταξύ, ο επικεφαλής της επιχείρησης στρατηγός Τζορτζλίν πέθανε ενώ έκανε πεζοπορία στα αγαπημένα του Πυρηναία. Ηταν 74 ετών. Χρόνος για χάσιμο δεν υπήρχε. Ανέλαβε ο αναπληρωτής του, Φιλίπ Ζοστ, και το όνομα του Τζορτζλίν χαράχθηκε στο ξύλο του κωδωνοστασίου σε ύψος 90 μ.
Η τελευταία πινελιά
Δέκα μέρες πριν από τα Χριστούγεννα η εφημερίδα «Le Parisien» είχε προειδοποιήσει τους Παριζιάνους ότι την επόμενη μέρα θα γινόταν ένα συμβολικό γεγονός, η τελευταία πινελιά στο κωδωνοστάσιο πριν φύγει η σκαλωσιά: η τοποθέτηση του νέου επίχρυσου χάλκινου κόκορα της Παναγίας των Παρισίων. Λίγο μετά τις 4 το απόγευμα ο αρχιεπίσκοπος του Παρισιού τοποθέτησε τα λείψανα της Αγίας Ζενεβιέβης, της πολιούχου του Παρισιού, μέσα στο κοκοράκι. Μετά από μια σύντομη ευλογία, στη συνέχεια ανυψώθηκε στον φωτεινό γαλάζιο ουρανό και στερεώθηκε στην κορυφή.