Yeşil çayın faydalarından haberdar mıyız?
Çayın, kökeni Çin'e dayanan ve doğrudan veya dolaylı yollarla tüm dünyaya yayılan uzun bir geçmişi vardır. Günümüzde çay, dünya çapında 3 milyar insan tarafından tüketilmekte olup, en popüler alkolsüz içeceklerden biri olarak kabul edilmektedir. Çay, farklı ülkelerdeki çeşitli tanımlama yöntemlerine göre birçok türde sınıflandırılabilir. Çin'de, fermantasyon derecesine göre çay, altı ana çay hattına ayrılır: yeşil çay, siyah çay, beyaz çay, sarı çay, oolong çayı ve koyu çay. Yeşil çay, keşfedilen ilk çay olup, fermente edilmemiş bir çaydır. Yeşil çay, taze yapraklarda daha fazla doğal madde tutar ve daha az vitamin kaybına uğrar, böylece yeşil çayın "yeşil yapraklı ve güçlü lezzet birleşimine sahiptir.
Günümüzde, yeşil çaydan çay çok sayıda farmakolojik olarak aktif bileşen izole edilmiş ve tanımlanmıştır. Yeşil çaydan ayrıştırılan çay polifenolleri, kafein, teanin, çay polisakkaritleri ve diğer bileşenler, kanser karşıtı, antioksidan, sinir sistemini koruma ve kan şekerini düşürme gibi farmakolojik aktivitelere sahiptir.
Son çalışmalar, yeşil çayın antioksidan, antikanser, hipoglisemik, antibakteriyel, antiviral ve nöroprotektif gibi çok yönlü farmakolojik aktiviteler gösterdiğini göstermiştir. Yeşil çay özütünün ve ana bileşenlerinin toksik etkileri üzerine yapılan çalışmalar da hepatotoksisite ve DNA hasarı gibi endişeleri gündeme getirmiştir. Doğadan elde edilmiş ürünlerinde tamamen güvenli olmadığını akılda tutmak önemlidir. Yeşil çayın toksik yan etkileri nispeten küçük olsa da hamilelikte, çocuklarda ve yaşlı nüfusta dikkatli kullanılmalıdır.
Çay polifenolleri, çaydaki polifenoller için genel bir terimdir. Yeşil çaydaki en yüksek çay polifenol içeriği %20-30'dur ve mükemmel bir doğal antioksidan olarak kullanılabilir.
Çaydaki amino asitlerin türü ve içeriği, çay kalitesini etkileyen en önemli maddelerden biridir. Çay yaklaşık %1 ila %4 oranında amino asit içerir. Şimdiye kadar çayda 20 protein amino asidi ve 6 protein olmayan amino asit olmak üzere 26 amino asit bulunmuştur. Teanin ve aminobutirik asit, çaydaki iki önemli aktif amino asittir. Sinir sistemi üzerinde önemli koruyucu etkilere sahiptirler. Yeşil çay polifenoller açısından zengindir. Polifenollerin beyin geçirgenliği onu nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde önemli bir kimyasal yapar. Her şeyde olduğu gibi çay tüketmenin ne kadar faydalı olacağından bahsetmiş olsak da fazla tüketim beklenmeyen sonuçlar yaratabilir. Bu nedenle aşırıya kaçılmamalıdır. Beklenmeyen bir etki yaşanması durumunda mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Hepimize sağlıklı, mutlu haftalar dilerim.
Referans:
Zhao T, Li C, Wang S, Song X. Green Tea (Camellia sinensis): A Review of Its Phytochemistry, Pharmacology, and Toxicology. Molecules. 2022 Jun 18;27(12):3909. doi: 10.3390/molecules27123909. PMID: 35745040; PMCID: PMC9231383.
Günümüzde, yeşil çaydan çay çok sayıda farmakolojik olarak aktif bileşen izole edilmiş ve tanımlanmıştır. Yeşil çaydan ayrıştırılan çay polifenolleri, kafein, teanin, çay polisakkaritleri ve diğer bileşenler, kanser karşıtı, antioksidan, sinir sistemini koruma ve kan şekerini düşürme gibi farmakolojik aktivitelere sahiptir.
Son çalışmalar, yeşil çayın antioksidan, antikanser, hipoglisemik, antibakteriyel, antiviral ve nöroprotektif gibi çok yönlü farmakolojik aktiviteler gösterdiğini göstermiştir. Yeşil çay özütünün ve ana bileşenlerinin toksik etkileri üzerine yapılan çalışmalar da hepatotoksisite ve DNA hasarı gibi endişeleri gündeme getirmiştir. Doğadan elde edilmiş ürünlerinde tamamen güvenli olmadığını akılda tutmak önemlidir. Yeşil çayın toksik yan etkileri nispeten küçük olsa da hamilelikte, çocuklarda ve yaşlı nüfusta dikkatli kullanılmalıdır.
Çay polifenolleri, çaydaki polifenoller için genel bir terimdir. Yeşil çaydaki en yüksek çay polifenol içeriği %20-30'dur ve mükemmel bir doğal antioksidan olarak kullanılabilir.
Çaydaki amino asitlerin türü ve içeriği, çay kalitesini etkileyen en önemli maddelerden biridir. Çay yaklaşık %1 ila %4 oranında amino asit içerir. Şimdiye kadar çayda 20 protein amino asidi ve 6 protein olmayan amino asit olmak üzere 26 amino asit bulunmuştur. Teanin ve aminobutirik asit, çaydaki iki önemli aktif amino asittir. Sinir sistemi üzerinde önemli koruyucu etkilere sahiptirler. Yeşil çay polifenoller açısından zengindir. Polifenollerin beyin geçirgenliği onu nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde önemli bir kimyasal yapar. Her şeyde olduğu gibi çay tüketmenin ne kadar faydalı olacağından bahsetmiş olsak da fazla tüketim beklenmeyen sonuçlar yaratabilir. Bu nedenle aşırıya kaçılmamalıdır. Beklenmeyen bir etki yaşanması durumunda mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Hepimize sağlıklı, mutlu haftalar dilerim.
Referans:
Zhao T, Li C, Wang S, Song X. Green Tea (Camellia sinensis): A Review of Its Phytochemistry, Pharmacology, and Toxicology. Molecules. 2022 Jun 18;27(12):3909. doi: 10.3390/molecules27123909. PMID: 35745040; PMCID: PMC9231383.