Από βασίλισσα, αυτοκράτειρα της Ευρώπης

Στην Ουκρανία αναμένεται να ταξιδέψει σήμερα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προκειμένου να συζητήσει με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι τις προσπάθειες της ΕΕ να βοηθήσει ενεργειακά τη χώρα καθώς ετοιμάζεται για τον χειμώνα. Χθες, η πρόεδρος της Κομισιόν είχε στις Βρυξέλλες συνάντηση με τους ηγέτες των έξι χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και κατόπιν μετέβη στο Βρότσλαβ, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Πολωνίας, για να συναντήσει τον Ντόναλντ Τουσκ καθώς και τους πρωθυπουργούς της Τσεχίας, της Σλοβακίας και της Αυστρίας, ώστε να συζητήσουν τη βοήθεια που μπορεί και πρέπει να λάβουν μετά τις χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων δύο δεκαετιών.

Στο πρόγραμμα της Φον ντερ Λάιεν, η παρουσίαση του νέου Σώματος των Επιτρόπων μοιάζει με μια μικρή παρένθεση. Και εντούτοις πυροδότησε μια μεγάλη προσπάθεια προσδιορισμού της ακριβούς δυναμικής της εξουσίας στη νέα Επιτροπή, με οργανογράμματα να «πετούν» ολόγυρα. Για το Politico, πάντως, τα πράγματα είναι απλά. «Μια πρόεδρος που φημίζεται ήδη για το κατακόρυφο, αυστηρά ελεγχόμενο στυλ ηγεσίας της, εξασφάλισε ότι θα έχει απεριόριστη κυριαρχία στην πολιτική της ΕΕ». «Για όσους εξακολουθούσαν να έχουν αμφιβολίες», συμφώνησε η γαλλική «Le Monde», «η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μόλις απέδειξε ότι είναι μια γυναίκα της εξουσίας και ότι ξέρει να παίζει πολύ επιδέξια με την ισορροπία δυνάμεων».

Τα παρατσούκλια και ο… Δίας

Στη διάρκεια της πρώτης θητείας της – κατά την οποία αντιμετώπισε μια παγκόσμια πανδημία και έναν πόλεμο στο κατώφλι της ΕΕ – η πρόεδρος της Κομισιόν απέκτησε τη φήμη ότι έπαιρνε μονομερείς αποφάσεις, υπερέβαινε τις αρμοδιότητές της, απέκλειε τους άλλους ηγέτες της ΕΕ από τη λήψη αποφάσεων και μιλούσε μόνο σε μια χούφτα συμβούλων. Ως αποτέλεσμα, απέκτησε το παρατσούκλι Βασίλισσα Ούρσουλα των Βρυξελλών. «Από βασίλισσα, αυτοκράτειρα», συνόψισε τις τελευταίες εξελίξεις το Politico. «Θα ελέγχει ακόμη περισσότερο τα πάντα», προσυπέγραψε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος. «Εχει κανείς την εντύπωση ότι παρακολουθούμε την αρχή της βασιλείας της Ούρσουλα – Δία», σχολίασε από την πλευρά του ο γάλλος σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Ραφαέλ Γκλικσμάν. Αυτός έχει βέβαια τον δικό του καημό, Δία, Jupiter βασικά, αποκαλούν στη Γαλλία τον Εμανουέλ Μακρόν λόγω του συγκεντρωτισμού και της αλαζονείας που του προσάπτουν. Αλλά η αλήθεια είναι πως η Φον ντερ Λάιεν επεφύλαξε ένα μεγάλο χουνέρι στη Γαλλία: έπεισε τελευταία στιγμή τον Μακρόν να αποσύρει τον υποψήφιο και απερχόμενο επίτροπό του, τον Τιερί Μπρετόν, τάζοντάς του ως αντάλλαγμα ένα κορυφαίο χαρτοφυλάκιο για τη χώρα του, για να καταλήξει εκείνη χωρίς τον ενοχλητικό Μπρετόν που της ασκούσε συχνά κριτική και η Γαλλία με μια εκτελεστική αντιπροεδρία, στα χέρια του «ηπιότερου» Στεφάν Σεζουρνέ, που έχει μεν φανταχτερό τίτλο αλλά στην ουσία λιγότερες αρμοδιότητες από εκείνες που είχε στην απερχόμενη Κομισιόν.

Εκοψε όλους όσοι της ασκούσαν κριτική

Στην πραγματικότητα, στη νέα ομάδα της Φον ντερ Λάιεν δεν έμεινε κανείς από όσους της ασκούσαν κριτική – ούτε ο Μπρετόν, ούτε ο Φρανς Τίμερμανς, ούτε ο Νίκολας Σμιτ. Παράλληλα, η πρόεδρος της Κομισιόν άλλαξε τη δομή της, με έξι εκτελεστικούς αντιπροέδρους και 20 ακόμα επιτρόπους, καταργώντας τις απλές θέσεις αντιπροέδρων και φροντίζοντας ώστε να μοιράζονται βασικές αρμοδιότητες ανάμεσα σε πολλά άτομα, ως ασφάλεια έναντι μελλοντικών εστιών αντίστασης. Θα περιβάλλεται κατ’ ουσίαν από yes-men, διαβεβαιώνει ο πολιτολόγος Αλμπέρτο Αλεμάνο – ως επιπλέον δικλίδα ασφαλείας, σχολίασε ανώνυμα ένας ευρωπαίος διπλωμάτης, ανέθεσε σε έμπιστούς της, όπως ο Σλοβάκος Μάρος Σέφκοβιτς, ο Λετονός Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο Ολλανδός Γόπκε Χέκστρα, να είναι οι «σκύλοι – φύλακες» που θα κρατούν τους νέους συναδέλφους τους υπό έλεγχο.

Τόσο το Politico όσο και η «Monde» επισημαίνουν πως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απλά έσπευσε να καλύψει το κενό που άφησε η αποδυνάμωση τόσο του Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία όσο και του Ολαφ Σολτς στη Γερμανία. Παρότι «αυτοκράτειρα» πια, ωστόσο, η πρόεδρος της Κομισιόν χρειάζεται ακόμα το πράσινο φως του Ευρωκοινοβουλίου για τη νέα της ομάδα, όπως χρειάζεται, φυσικά, τη συνεργασία των ευρωπαίων ηγετών προκειμένου να υλοποιήσει τα σχέδιά της – και οι δηλώσεις που έκανε προχθές στην Confidustria η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, όταν δεσμεύτηκε να πιέσει για αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, επικρίνοντας την «ιδεολογική της προσέγγιση» και προειδοποιώντας ότι κινδυνεύει να οδηγήσει σε αποβιομηχάνιση, δείχνουν πως οι μάχες για την εξουσία δεν σταματούν ποτέ.