Βασίλης Αποστολόπουλος: «Οι επιχειρήσεις να λειτουργούν σαν πανεπιστήμια»

Η βιομηχανία στην Ελλάδα έχει μια πολύπαθη ιστορία, από τα χρόνια της ανάπτυξης μεταπολεμικά, στο χρηματιστηριακό κραχ και από εκεί στη δεκαετή οικονομική κρίση και την πανδημία. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η ελληνική βιομηχανία δείχνει σημάδια ανάκαμψης, με αρκετές επιχειρήσεις να εκπέμπουν υγεία και εξωστρέφεια. Η επαναβιομηχανοποίηση της Ελλάδας αποτελεί και την κεντρική θεματική της 8ης Οικονομικής Διάσκεψης της Ελληνικής Ενωσης Επιχειρηματιών (ΕΕΝΕ), που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου στην Αθήνα.

Με αφορμή την εκδήλωση, «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» συνομίλησαν με τον τέως – επί μία δεκαετία – πρόεδρο και νυν επίτιμο πρόεδρο της Ενωσης Βασίλη Αποστολόπουλο. Εκτός από επίτιμος πρόεδρος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΝΕ, ο Βασίλης Αποστολόπουλος είναι διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών – του μόνου, πλέον, ελληνικού ομίλου στη δευτεροβάθμια ιδιωτική υγεία.

Μιλώντας στα «ΝΕΑ», εκφράζει την πεποίθησή του ότι υπάρχει σήμερα ένα ανοιχτό παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο θα πρέπει να εκμεταλλευτεί η χώρα προκειμένου να αναγεννήσει τη βιομηχανία της. Στόχος στο τέλος αυτού του δρόμου είναι να υπάρχουν σε πολλούς τομείς ελληνικές επιχειρήσεις που θα ανταγωνίζονται τις μεγάλες ξένες εταιρείες.

Ποια είναι η κεντρική ιδέα της φετινής Διάσκεψης και ποια τα ζητήματα που θέλει να θέσει η ΕΕΝΕ στην κοινωνία και την πολιτεία μέσω αυτής;

Φέτος η Διάσκεψη επικεντρώνεται, όπως προδίδει και ο τίτλος της, στην πολυεπίπεδη επαναβιομηχανοποίηση, με τον ευρύ ορισμό που της δίνουμε ώστε να περιλαμβάνει και όλο το φάσμα τεχνολογικών εφαρμογών και επιχειρηματικών μοντέλων που μεγιστοποιούν την ελληνική υπεραξία, με αιχμή την τεχνογνωσία και τις ψηφιακές αναπτυξιακές δεξιότητες, την επένδυση δηλαδή στο ελληνικό έμψυχο δυναμικό, τις γνώσεις και τις ικανότητές του. Θεωρούμε πως αυτό, σε συνδυασμό με έξυπνα κίνητρα και μέτρα, αποτελεί κλειδί για να χτίσουμε μια ανταγωνιστική και ανθεκτική οικονομία.

Οι θέσεις μας έχουν επικαιροποιηθεί και αξιολογούνται τεχνικά και ποσοτικά με τη βοήθεια του ΙΟΒΕ, σε μια μεγάλη και εμπεριστατωμένη έρευνα που θα συνοδεύει τις θέσεις και τις προτάσεις μας το επόμενο διάστημα. Συγκεκριμένα, προτείνουμε την εδραίωση στοχευμένων προγραμμάτων Upskilling-Reskilling (σ.σ.: αναβαθμισμένης κατάρτισης και επανακατάρτισης), με την ενεργή συμμετοχή των επιχειρήσεων. Ουσιαστικά, οι επιχειρήσεις να λειτουργούν σαν πανεπιστήμια, σε συνεργασία με πιστοποιημένους κορυφαίους φορείς κατάρτισης και αυστηρή πιστοποίηση, συμβάλλοντας στην κάλυψη των ψηφιακών κενών, κενών παραγωγικότητας, εξειδίκευσης και ελλείψεων στην αγορά εργασίας.

Αυτό συνδέεται με κίνητρα προς τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους, ουσιαστικά ενθαρρύνοντας αυξήσεις προς τους τελευταίους, με μόνο αίτημα προς την πολιτεία να μην επιβαρύνει με ασφαλιστικές εισφορές και βάρη το επιπλέον αυτό εισόδημα, το οποίο θα αποδίδεται καθαρό στον εργαζόμενο.

Αποτελεί πράγματι τόσο μεγάλο πρόβλημα η εξεύρεση των κατάλληλων εργαζομένων;

Το κενό στην αγορά εργασίας είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν η ελληνική οικονομία και το ελληνικό επιχειρείν. Υπάρχουν ελλείψεις σε όλους τους τομείς, από τους εργάτες στον αγροδιατροφικό τομέα και τις κατασκευές ως το στελεχιακό δυναμικό. Στον τομέα της υγείας, που γνωρίζω από πρώτο χέρι, υπάρχει μεγάλη έλλειψη σε νοσηλευτικό προσωπικό. Σε έναν βαθμό, είναι και θέμα κουλτούρας, γιατί πολλοί Ελληνες δεν σκέφτονται τι καριέρα θέλουν να ακολουθήσουν όταν αποφασίζουν για τις σπουδές τους, ενώ δεν υπάρχει και σύνδεση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Ομως, μήπως και οι επιχειρήσεις δεν κάνουν αρκετά σε επίπεδο μισθών και εργασιακής κουλτούρας για να προσελκύσουν ταλαντούχους εργαζόμενους, όπως οι νέοι που έφυγαν τα χρόνια της κρίσης (brain drain);

Εχουμε διανύσει μεγάλη απόσταση τα τελευταία χρόνια. Μπορεί να μην κλείσαμε την ψαλίδα όσο θα θέλαμε και πρέπει πράγματι να κάνουμε πολύ περισσότερα. Ομως, ειδικά σε επίπεδο κουλτούρας και νοοτροπίας, θεωρώ πως έχουμε κάνει άλματα. Παράλληλα, τα δεδομένα λένε πως σε ένα μεγάλο φάσμα του ανθρώπινου δυναμικού έχει ήδη επιτευχθεί ένα σημαντικό brain regain.

Νομίζω πως θέλει επιμονή και ακόμα πιο γενναία κίνητρα, τόσο για τον επαναπατρισμό όσο και για τη βελτίωση της κουλτούρας και των συνθηκών εργασίας. Και οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς: τους μισθούς τους ανεβάζουμε εμείς, οι επιχειρήσεις. Αν η κυβέρνηση θέλει πραγματικά να δώσει μεγάλη ώθηση σε αυξήσεις μισθών, πρέπει επιτέλους να προχωρήσει σε ακόμα πιο αποφασιστικές μειώσεις του μη μισθολογικού κόστους. Μέτρα όπως οι οριακοί φόροι και έξυπνα κίνητρα για επιχειρήσεις προκειμένου να πετυχαίνουν μεγαλύτερα νούμερα, αποτελέσματα και φορολογητέα ύλη στην Ελλάδα μπορούν να αντισταθμίσουν τις μειώσεις βαρών.

Υπάρχει η δυνατότητα να δούμε μια αναγέννηση της ελληνικής βιομηχανίας σε ένα παγκοσμιοποιημένo περιβάλλον;

Σήμερα, με τις ισχυρές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας και την εισροή ευρωπαϊκών πόρων, ειδικά αυτών του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχουμε ένα ανοιχτό παράθυρο ευκαιρίας και μια μεγάλη πρόκληση μπροστά μας: την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Για να πετύχει αυτό, η επαναβιομηχανοποίηση οφείλει να είναι ρωμαλέα και αποφασιστική, με αιχμή τις νέες τεχνολογίες, την ψηφιοποίηση, την κωδικοποίηση και την εξαγωγή του ελληνικού know-how, την καινοτομία και, συνολικά, μια στροφή στη μεθοδική και στοχευμένη μεγιστοποίηση της ελληνικής υπεραξίας σε ό,τι κι αν κάνουμε.

Η ίδια συλλογιστική πρέπει να συνοδεύει και την προσέγγισή μας στον κλάδο των υπηρεσιών. Είναι καίρια η επένδυση σε τεχνολογίες αιχμής, τεχνογνωσία και εξειδίκευση, αριστεία και ανταγωνιστικότητα για να μετατρέψουμε το brain drain σε brain gain και brain regain, δηλαδή στην απόκτηση και την επαναπόκτηση ταλέντου.

Οσα προάγουμε ως ΕΕΝΕ συμπυκνώνουν το αίτημα για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και υποδείγματος, από κάτω προς τα πάνω, με αιχμή την τεχνολογική επαναβιομηχανοποίηση και τις δεξιότητες του σήμερα και του αύριο. Το μοντέλο αυτό πρέπει να χτιστεί γύρω από τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας –τεχνολογία, τουρισμός, ναυτιλία, ελληνικός τρόπος ζωής – και πάντα με το βλέμμα στραμμένο προς τα έξω. Στόχος μας είναι να υπάρχουν στο άμεσο μέλλον ελληνικές επιχειρήσεις που θα ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις τις μεγάλες ξένες επιχειρήσεις του εκάστοτε τομέα.