Λουλούδια

Εθνική ομοψηφία για τη στήριξη της εθνικής γραμμής. Εθνική ενότητα και συνεννόηση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της επιθετικότητας και του αναθεωρητισμού της Τουρκίας. Αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα. Καθαρά μηνύματα προς όλους. Και, πάνω απ’ όλα, να μη δαιμονοποιούνται η άλλη γνώμη, η διαφορετική ανάγνωση, ακόμη και η έντονη κριτική.

Ο Κώστας Καραμανλής κατάφερε να κερδίσει μια θέση στα πρωτοσέλιδα με τα παχιά λόγια που ξεστόμισε το βράδυ της Παρασκευής στην παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Χαρβαλιά. Βέβαια η «εθνική γραμμή» για την οποία ζήτησε «εθνική ομοψυχία» είναι κάτι σχετικό, αφού ο Σαμαράς απορρίπτει τον διάλογο με τους «πειρατές», ενώ η σημερινή κυβέρνηση, όπως και η πλειοψηφία του ελληνικού λαού, τάσσεται υπέρ του διαλόγου και της ειρηνικής συνύπαρξης. Το να χαρακτηρίζεις επίσης τον υπουργό Εξωτερικών μειοδότη δεν συνιστά «άλλη γνώμη», ούτε «διαφορετική ανάγνωση», ούτε καν «έντονη κριτική». Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα. Η δημοσιότητα απαιτεί συνθήματα.

Η αλήθεια, πάλι, έχει δικαιώματα, κι αν της τα αρνηθείς παίρνει εκδίκηση, γράφει ο Πανίκκος Χρυσάνθου στις σημειώσεις για την ταινία «Λουλούδια και σφαίρες» που γύρισε ο ίδιος και ο Νιγιαζί Κιζιλγιουρέκ και προβάλλεται αύριο το βράδυ στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Οταν ήταν μικρός, το 1963, ένας ξένος που καθόταν στον καφενέ του χωριού του έβγαλε πιστόλι και πυροβόλησε έναν περαστικό μόνο και μόνο επειδή ήταν Τουρκοκύπριος. Το θύμα πληγώθηκε ελαφρά και συνέχισε τον δρόμο του, όμως οι χωριανοί του Πανίκκου αποφάσισαν να τον σκοτώσουν «για να αποτρέψουν την τουρκική προπαγάνδα». Την αποστολή εκτέλεσαν δύο παιδιά 16-17 ετών: σκότωσαν για να μη λέει ο εχθρός ότι σκοτώνουν.

Μισό αιώνα αργότερα, το 2010, μια μεικτή ομάδα Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων θέλησε να καταθέσει λουλούδια στη μνήμη των παιδιών που έπεσαν θύματα του πολέμου. Διάλεξε λοιπόν συμβολικά δύο χωριά: το Παλαίκυθρο, όπου σκοτώθηκαν εν ψυχρώ αθώα Ελληνάκια, και τη Μαράθα, όπου σκοτώθηκαν επίσης εν ψυχρώ αθώα Τουρκάκια. Αλλά στο Παλαίκυθρο τους σταμάτησαν φανατικοί Τουρκοκύπριοι με επικεφαλής κάποιον Μεμντούχ Τσαπατζάπα, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι το έγκλημα ήταν προπαγάνδα των Ελληνοκυπρίων. Η ομάδα αναγκάστηκε να αφήσει τα λουλούδια στη μέση του δρόμου και να φύγει. «Πιστεύω ότι ο Μεμντούχ και η παρέα του ήξεραν ότι στο χωριό όπου ζουν έγινε ένα φρικαλέο έγκλημα», γράφει ο Πανίκκος Χρυσάνθου. «Απέναντι όμως στο υπέρτατο γι’ αυτούς αγαθό – την πατρίδα, το έθνος – τίποτα δεν μπορούσε να σταθεί, ούτε η αλήθεια».

Η αλήθεια έχει δικαιώματα και είναι καιρός να της τα αναγνωρίσουμε. Υπάρχει αυτός που ζει με τα κλισέ. Υπάρχει κι εκείνος «που βάζει τον νου του να δουλέψει και καταλαβαίνει ότι δεν φταίνε όλοι οι απέναντι για το κακό που του έλαχε», λέει ο Χρυσάνθου. «Οτι και στο απέναντι στρατόπεδο βρίσκονται άνθρωποι σαν εκείνον, με παρόμοιο πόνο, που τον προξένησαν κάποιοι φανατισμένοι από τους “δικούς” του».