Τα βασικά της πόλης
Τώρα, ακόμα και εκ των υστέρων, είναι πραγματικά αδιανόητο να σκέφτεσαι ότι η Θεσσαλονίκη έπρεπε να φτάσει στο 2024 για να αποκτήσει το αυτονόητο μετρό. Και αν δεν υπήρχε η ακράδαντη βούληση της κυβέρνησης, είναι αμφίβολο αν θα πραγματοποιούνταν το έργο, με τόσους αναποδοσμπρώχτες που κάνουν καριέρα στην κακομοιριά. Ετσι είναι: και χρυσούς δρόμους να τους φτιάξει κάποιος, και διαστημικά λεωφορεία, αυτοί πάλι θα γκρινιάζουν.
Το μετρό, επομένως, με αυτούς τους όρους και αυτό το παρελθόν είναι κάτι το αδιανόητο. Εγινε πραγματικά; Ή μήπως ξυπνήσω αύριο και δεν θα υπάρχει πια; Μήπως ήταν ένα όνειρο, μια σκιά, και πλέον πάει; Το εξομολογούμαι ως πραγματικό, υπαρξιακό φόβο ενός Θεσσαλονικέως που έχει εθιστεί στην πολιτική ασυνέπεια, στα μισόλογα, στις πομπώδεις υποσχέσεις και στην προδοσία, στην αθέτηση και στην απάτη – συνέβη κάτι μεγαλειωδώς καλό και, πια, είναι αδύνατον να το πιστέψουμε. Μήπως είναι ψευδαίσθηση; Αντικατοπτρισμός; Μήπως, εκεί που μας κατάντησαν τόσα χρόνια, δεν μας αξίζει πλέον και δεν έπρεπε να γίνει ποτέ; Διότι αν συνηθίσεις στον χθαμαλό βίο, μετά δεν θες καν να σηκωθείς. Βολεύεσαι ηδονικά μες στην καταστροφή σου, που έγραφε κι ο Ντίνος.
Από την άλλη, η αναχώρηση του πρώτου συρμού έδειξε αναδρομικά και την ανικανότητα ή την αδυναμία του ντόπιου πολιτικού προσωπικού επί δεκαετίες να διεκδικήσει τα στοιχειώδη από το κέντρο – με το που εκλέγονται οι περισσότεροι και κατεβαίνουν στην Αθήνα αποκτούν ψυχολογία ικέτη που βαδίζει προς τα Σούσα. Διότι, εάν οι ντόπιοι βουλευτές, ανεξαρτήτως κόμματος, διεκδικούσαν επίμονα, συντονισμένα κι ενωτικά τόσα χρόνια την κατασκευή μετρό στη Θεσσαλονίκη, είναι βέβαιο ότι αυτό θα είχε γίνει πολύ νωρίτερα – αλλά δεν… Ούτε καν για μια στοιχειωδώς αυτόνομη, αυτοδύναμη και αυτοδιοίκητη ΕΡΤ3 δεν διαταράσσεται η πολιτική μας απάθεια. Για να έχει η πόλη ένα βήμα προς τον κόσμο.
Κι αυτό είναι το πρώτιστο, μαζί με τις συγκοινωνίες, που χρειάζεται η Θεσσαλονίκη: ένα δικό της, αυτόνομο, τηλεοπτικό κανάλι παγκόσμιας εμβέλειας. Χρειάζεται βέβαια οπωσδήποτε και δύο δικές της ισχυρές εφημερίδες, αλλά αυτό είναι, πια, όνειρο απατηλό, τώρα που ο έντυπος λόγος δεν περνάει παγκοσμίως και τις πιο μεγάλες δόξες του. Αλλά έτσι η αλλιώς η Θεσσαλονίκη δεν αντανακλάται πουθενά. Δεν έχει καθρέφτη, δεν έχει δικό της ισχυρό Τύπο, ένα αυτόνομο τηλεοπτικό κανάλι, όπου να διαθλάται η ύπαρξή της προς τον έξω και τον έσω κόσμο. Υφίσταται στη δημόσια σφαίρα μόνο από σπόντα, αποσπασματικά και πενιχρά, μέσω Αθηνών. Υπάρχουμε μέσω Αθηνών.
Αυτό είναι, μαζί με τις συγκοινωνίες, το βασικό πρόβλημα της πόλης. Τι πρέπει να συμβεί; Ιδού: μια πλήρως αυτόνομη, οικονομικά και διοικητικά ΕΡΤ3, ισχυρή, ανεξάρτητη από τη διοίκηση της ΕΡΤ και συναγωνιστική (όσο θα μπορεί) προς τα κεντρικά. Διότι δεν είναι μόνο η Θεσσαλονίκη που έχει βουβαθεί αναγκαστικά ή απλώς ψελλίζει, με σχεδόν καρυδωμένη την ΕΡΤ3, είναι και όλη η Μακεδονία και η Θράκη που δεν έχουν κάποια διαδρομή προβολής, δεν έχουν φωνή προς την πρωτεύουσα και τον λοιπό κόσμο. Και αν, εν πάση περιπτώσει, αδυνατεί η κυβέρνηση να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση, ας κινηθούν οι ντόπιοι επιχειρηματίες προς την ίδρυση ενός ιδιωτικού καναλιού για να λάβει η πόλη υπόσταση και ισχύ. Να ξαναποκτήσει πρόσωπο στον χώρο της δημόσιας εικόνας, του δημόσιου διαλόγου – ίσως χρειαστεί ένας μόνο ηρωικός άνθρωπος για να λύσει οραματικά το πρόβλημα. Σκεφθείτε πως πέθανε ένας μόνο άνδρας, ο Γιάννης Βελλίδης, κι από τότε η πόλη έχασε τη μισή της δύναμη.
Αλλά χρειάζεται πάντα και η υποστήριξη του ντόπιου πολιτικού προσωπικού. Απαιτούνται συνέργειες. Εκτός κι αν λυθεί ο Γόρδιος, όπως και το μετρό, άνωθεν, με το ξίφος, δηλαδή την απαρασάλευτη πολιτική βούληση ενός πρωθυπουργού και λίγων ανθρώπων γύρω του – μακάρι. Και πρέπει να ομολογήσουμε, πέρα από ψωροφιλότιμα και ιδεολογίες και κλισέ, ότι ο κ. Μητσοτάκης, μας αρέσει ή όχι, είναι ο μόνος μη-ντόπιος πολιτικός που έχει δείξει τόση φροντίδα για την πόλη. Να λέμε και τα καλά, με ειλικρίνεια και χωρίς ιδεολογίζοντες δισταγμούς ή σκεφτόμενοι τι θα πούνε κάποιοι ελλοχεύοντες μονόφθαλμοι με προκάτ μεζούρες.
Και αυτά που ξεκίνησαν να γίνονται, δηλαδή οι πολιτισμένες συγκοινωνίες, οι σωστοί δρόμοι (ας πούμε, η Βασιλίσσης Ολγας έχει καταντήσει κατά το ήμισυ καρόδρομος, με το ράβε ξήλωνε, με τις οπτικές ίνες και με σκαψίματα κάθε τρεις και λίγο), όσο και η επαρκής, αλλά και η διεκδικητική ενημέρωση που διεκδικούμε, είναι στοιχειώδη. Είναι βασικά, υπαρξιακά θέματα για τη Θεσσαλονίκη. Και με επίκεντρο αυτή στο στενό άνοιγμα του διαβήτη, απαιτούν αυτονόητη προβολή: η πανέμορφη Χαλκιδική με τα δεκάδες ιστορικά τοπόσημα (Ποτίδαια, Ολυνθος, Στάγειρα κ.ά), το Αγιον Ορος, η Αμφίπολη κι ο Τύμβος του Καστά, η Καβάλα – Θάσος, η μυθική Σαμοθράκη, η Καστοριά με τις δεκάδες βυζαντινές εκκλησιές, οι Αιγές (Πολυκεντρικό Μουσείο), η Βεργίνα (βασιλικοί τάφοι του Φιλίππου), ο Ολυμπος, το όρος των θεών.
Τι άλλο, συν την πόλη αυτή καθαυτήν, να ποντάρουμε για ένα αυτόνομο, ισχυρό κανάλι; Αρκεί, βέβαια, να μην κυριαρχήσουν σε αυτό διάφοροι αναποδοσμπρώχτες.