Τα κρουστά της Γιασμίν
Ηταν γύρω στις 3.20 το πρωί, νύχτα δηλαδή, της περασμένης Τετάρτης. Το διασωστικό σκάφος «Trotamar II» της γερμανικής ΜΚΟ Compass Collective, ένα μικρό ιστιοφόρο στην πραγματικότητα, βρισκόταν σε αποστολή. Επλεε ανοιχτά των ιταλικών ακτών, κοντά στη Λαμπεντούζα, κατευθυνόταν προς την τελευταία γνωστή θέση ενός πλοιαρίου μεταναστών που είχε εκπέμψει SOS, κάπου μακριά. Ξαφνικά όμως, παρά τον θόρυβο της μηχανής, «από θαύμα», σύμφωνα με τον καπετάνιο του, τον Ματίας Βίντενλουμπερτ, κάποιος από το πλήρωμα άκουσε φωνές. Ουρλιαχτά, βασικά. Ηταν ένα 11χρονο κοριτσάκι, μόνο του μέσα στη θάλασσα, αγκαλιά με μια σαμπρέλα.
Οι διασώστες περιμάζεψαν το παιδί και έψαξαν για άλλους επιζώντες. «Επειτα όμως από μία 24ωρη καταιγίδα με ανέμους 6 μποφόρ και κύματα ύψους 2,5 μέτρων, ήταν μάταιο». Μετέφεραν λοιπόν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν την 11χρονη στην πολυκλινική της Λαμπεντούζα, γιατί υπέφερε από υποθερμία και ο χρόνος πίεζε. Ο ιταλικός Τύπος την ονόμασε Γιασμίν, αν και το πραγματικό της όνομα είναι, σύμφωνα με τις πληροφορίες, Γιασίντα. Κατάγεται από τη Σιέρα Λεόνε, που σημαίνει πως είχε διανύσει ήδη περισσότερα από 6.700 χιλιόμετρα όταν εντοπίστηκε, «από θαύμα».
Στους διασώστες είπε πως είχε αποπλεύσει το προηγούμενο Σαββατοκύριακο από τη Σφαξ της Τυνησίας μαζί με 45 ακόμα ανθρώπους, ανάμεσά τους ο μικρότερος αδελφός της και ένας εξάδελφός της. Τους γονείς της είπε πως τους έχασε μικρή. Στη Σιέρα Λεόνε έχει μόνο μια θεία, στην Τυνησία άφησε έναν άνθρωπο που θεωρεί πατέρα, επρόκειτο να αναχωρήσει με άλλο πλοιάριο. Το δικό τους ανατράπηκε λόγω της καταιγίδας. Η Γιασμίν είπε πως αρχικά είχαν επιζήσει δύο ακόμα συνεπιβάτες της, χάθηκαν όμως ώρες πριν διασωθεί. Είπε επίσης πως πέρασε τρεις μέρες μέσα στη θάλασσα – απόλυτα κατανοητή η σύγχυση ύστερα από τέτοιο σοκ, σύμφωνα με τον γιατρό της πολυκλινικής, που εκτιμά ότι πρέπει να πάλευε με τα κύματα κάπου 12 ώρες. «Εχουμε την Οδύσσεια χαραγμένη σαν τατουάζ στη συλλογική μας μνήμη, αλλά δεν μπορούμε να φανταστούμε τη δική της», έγραψε στη «La Repubblica» η συγγραφέας Μελάνια Ματσούκο. «Και εντούτοις, πρέπει». Ενδιαφέρον έχει πάντως και ο τίτλος τον οποίο επέλεξε για το άρθρο της: «Γιασμίν, το μικρό κορίτσι που ήρθε από τη θάλασσα, αλλά ένα θαύμα δεν αρκεί για να σβήσει την ντροπή».
Στην πραγματικότητα, το «θαύμα» που συνέβη αυτή την κρύα νύχτα του Δεκέμβρη μέσα στη φουρτουνιασμένη θάλασσα δεν ήταν τόσο η διάσωση της Γιασμίν όσο η συγκίνηση που προκάλεσε η ιστορία της στην Τζόρτζια Μελόνι. Η ιταλίδα πρωθυπουργός αναφέρθηκε μάλιστα στη μικρή κατά τη διάρκεια της ομιλίας με την οποία έκλεισε την Κυριακή το «Ατρέγιου», το φεστιβάλ της νεολαίας του κόμματός της, στον Μεγάλο Ιππόδρομο της Ρώμης – την ίδια ομιλία με την οποία διαβεβαίωσε πως τα δύο κέντρα για αιτούντες άσυλο που άνοιξε, με το αζημίωτο φυσικά, η κυβέρνησή της στην Αλβανία και τα οποία παραμένουν άδεια λόγω δυσμενών δικαστικών αποφάσεων, «θα λειτουργήσουν, έστω και αν αυτό απαιτήσει να ασχοληθώ με το όλο θέμα, κάθε νύχτα, από τώρα μέχρι το τέλος της κυβερνητικής μας θητείας». Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμά της προς τη Γιασμίν ήταν το εξής: «Θέλω να πω σε αυτήν, και στα θύματα των διακινητών, πως θα πολεμήσουμε αμείλικτα αυτά τα εγκληματικά συστήματα».
Εκείνο που αμέλησε βέβαια να πει η ιταλίδα πρωθυπουργός είναι πως αν περνούσε από το χέρι της, η Γιασμίν θα είχε χαθεί στην Κεντρική Μεσόγειο – ούτε το πρώτο ούτε το τελευταίο «ναυάγιο – φάντασμα» που συμβαίνει μέσα στη σιωπή, μακριά από το ανθρώπινο βλέμμα, θα ήταν το δικό της. Είναι γνωστός άλλωστε ο πόλεμος που κάνει η Μελόνι εδώ και δύο χρόνια, από όταν ανέλαβε την εξουσία, στις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην περιοχή: μόλις την Παρασκευή, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) ανακοίνωσαν πως βάζουν τέλος στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο λόγω των «παράλογων και ανάλγητων» νόμων και πολιτικών της κυβέρνησής της. Το διασωστικό τους πλοίο, το «Geo Barents», αντιμετώπισε τα τελευταία χρόνια «τέσσερις φορές κυρώσεις από πλευράς των ιταλικών Αρχών», οι οποίες επέβαλαν «συνολικά 600 ημέρες ακινητοποίησής του σε λιμένες». Εδώ και καιρό, η ιταλική κυβέρνηση υποδεικνύει στις ΜΚΟ απομακρυσμένα λιμάνια, συχνά στο βόρειο τμήμα της χώρας, για την αποβίβαση ανθρώπων που διασώζουν στη θάλασσα, περιορίζοντας έτσι την παρουσία των διασωστικών πλοίων τους στις περιοχές όπου είναι απαραίτητη. Και όπως κατήγγειλαν οι RSF, μόλις πρόσφατα η Ιταλία ενέτεινε ακόμα περισσότερο την αυστηρότητα των κυρώσεων, διευκολύνοντας και επιταχύνοντας την κατάσχεση των πλοίων έρευνας και διάσωσης των ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Το βαρύναμε όμως το κλίμα, γιατί να μιλάμε για την υποκρισία της Μελόνι και της Ευρώπης γενικότερα, όλων μας βασικά, όταν μπορούμε να μιλήσουμε για ένα, προσωρινό έστω, χάπι εντ – βάλσαμο για κάθε συνείδηση; Θα χαρείτε, αναμφισβήτητα, να μάθετε πως η μικρή Γιασμίν είναι καλά, πως μεταφέρθηκε ήδη σε ασφαλή κοινότητα στο Τράπανι της Σικελίας και πως, όταν μεγαλώσει, θέλει να γίνει μουσικός – αγαπάει, λέει, πολύ τα κρουστά.