Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

Σαν σήμερα, στις 29 Μαΐου 2017, πέθανε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, μία από τις προσωπικότητες που χάραξαν βαθιά με την παρουσία τους τη νεότερη πολιτική ιστορία και, ιδίως, την ιστορία της Μεταπολίτευσης. Η υπ’ αυτόν διακυβέρνηση της χώρας (1990-1993), μάλιστα, ήταν καθοριστική ιδίως στις δύο κεντρικές κατευθύνσεις της: την ολοκλήρωση της πορείας της χώρας προς την Ευρώπη και τη φιλελεύθερης έμπνευσης προσπάθεια για μείωση του κράτους, για λιγότερο και παραγωγικότερο δημόσιο τομέα.

Η εκλογική νίκη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη τον Απρίλιο του 1990 δεν τερμάτισε απλώς τη νοσηρότητα του πολιτικού κλίματος στον απόηχο του σκανδάλου Κοσκωτά. Εδωσε το σύνθημα της οικονομικής ανάταξης της Ελλάδας και της ανάκτησης του ευρωπαϊκού κύρους της. Ο τότε πρωθυπουργός, αταλάντευτος ευρωπαϊστής (εκμεταλλευόμενος τις προσωπικές σχέσεις του με τον γερμανό καγκελάριο Χέλμουτ Κολ και με την ομόλογό του της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ, αλλά και τη συγκυρία της κατάρρευσης λίγο νωρίτερα των κομμουνιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης), αφιέρωσε την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στην προετοιμασία της Συνθήκης του Μάαστριχτ, που υπογράφτηκε τον Φεβρουάριο του 1992. Γιατί ήταν σημαντική η Συνθήκη του Μάαστριχτ; Επειδή η Ελλάδα γινόταν ιδρυτικό μέλος της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΟΝΕ).

Δεν ήταν μόνο συμβολική η σημασία της ελληνικής υπογραφής. Ηταν και το έναυσμα της προσαρμογής της οικονομίας μας προκειμένου να ενταχθεί και η Ελλάδα στο ενιαίο νόμισμα – γι’ αυτό άλλωστε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ανέθεσε στον τότε υπουργό Εθνικής Οικονομίας Στέφανο Μάνο το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, προκειμένου να γίνει η ελληνική οικονομία ανταγωνιστική και το χρέος βιώσιμο, προκειμένου δηλαδή η χώρα να μπορέσει να μπει σε λίγα χρόνια στη ζώνη του ευρώ. Την πορεία προς το ευρώ δεν έγινε δυνατό να την ανακόψει η ανατροπή της κυβέρνησής του το φθινόπωρο του 1993. Χρειάστηκε βέβαια η εκσυγχρονιστική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπό τον Κώστα Σημίτη για να ολοκληρωθεί ο στόχος.

Ποιοι στόχοι επετεύχθησαν επί διακυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ώστε η χώρα να μπει σε τροχιά ανάκαμψης τα τριάμισι χρόνια που κυβέρνησε; Καταφεύγω στα στοιχεία:

• Μείωσε τους δημοσίους υπαλλήλους κατά 5% (25.000 λιγότεροι), μέσω του κανόνα «μία πρόσληψη για πέντε αποχωρήσεις».
• Παρενέβη τρεις φορές διαδοχικά στο ασφαλιστικό σύστημα, δίνοντάς του παράταση 15 χρόνων.
• Απελευθέρωσε σε μεγάλο βαθμό το τραπεζικό σύστημα και την κίνηση κεφαλαίων. Επίσης, μερικώς, απελευθέρωσε την αγορά καυσίμων και ενοικίων.
• Κατάργησε τον έλεγχο των τιμών (πλην του φαρμάκου).
• Εισήγαγε τη μερική απασχόληση στην αγορά εργασίας.
• Υπέγραψε τη σύμβαση του μετρό της Αθήνας, δημοπράτησε τις άδειες κινητής τηλεφωνίας, εκκαθάρισε 70 προβληματικές επιχειρήσεις, κατάργησε μερικώς το μονοπώλιο της ΔΕΗ, της Ολυμπιακής στις πτήσεις εσωτερικού, των ΕΛΤΑ και, γενικώς, απελευθέρωσε και εξυγίανε την αγορά. Και πολλά ακόμα σε αυτή την κατεύθυνση.

Ολα αυτά έπρεπε να τα κάνει. Ως οπαδός του ευρωπαϊκού δρόμου, παρότι η υγεία του ήταν επιβαρυμένη, στις 22 Ιουνίου 2015 κατέβηκε και στο Σύνταγμα, στη μεγάλη διαδήλωση για το «Μένουμε Ευρώπη» (στην οποία τα κόμματα, και η ΝΔ, είχαν επιφυλαχθεί να συμμετάσχουν). Ηθελε να δείξει, και με τη δική του παρουσία, ότι ο ευρωπαϊκός δρόμος ήταν μονόδρομος για την πορεία της χώρας προς την πρόοδο, την ευημερία και την ασφάλεια – και οφείλαμε να τη διεκδικήσουμε επειδή, επί ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, δεν ήταν αυτονόητη.

Είναι σημαντικό ότι οι εξελίξεις δικαίωσαν και τις επιλογές του και το πάθος του για την πολιτική.

«Ανήκομεν εις την Δύσιν»

Σαν χθες, είχαμε ακόμα μια σημαντική επέτειο: συμπληρώθηκαν 45 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης Ενταξης της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ. Η επίσημη τελετή έλαβε χώρα στο Ζάππειο Μέγαρο παρουσία των επίσημων εκπροσώπων των ευρωπαϊκών χωρών-μελών και ήταν ο πρώτος μεγάλος σταθμός της χώρας μετά την πτώση της χούντας, το πρώτο βήμα της καταστατικής αρχής «Ανήκομεν εις την Δύσιν», που είχε χαράξει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Η παρακαταθήκη του πρώτου πρωθυπουργού της Μεταπολίτευσης, ο οποίος υλοποίησε το δύσκολο πέρασμα της Ελλάδας από ένα αυταρχικό παρελθόν σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία, επιτέλους γινόταν πράξη. Η Ελλάδα συνέδεε και με ισχυρές συνθήκες την τύχη της με την τύχη της Ευρώπης. Επρόκειτο για καταστατική επιλογή εξωστρέφειας και δημοκρατικής εμβάθυνσης. Για επιλογή δημοκρατίας και ευημερίας. Και οι εξελίξεις τη δικαίωσαν.

Μάλιστα, παρά την αντιευρωπαϊκή ρητορική μιας συστηματικά εχθρικής προς τη Δύση αντιπολίτευσης, αριστερής αλλά και ακροδεξιάς, η μοναδική φορά που διακυβεύτηκε η καταστατική κατεύθυνση της χώρας, με το δημοψήφισμα του 2015, έδειξε την ανασφάλεια και την καταστροφική πορεία για τις ζωές μας μιας τέτοιας επιλογής. Χωρίς την Ευρώπη, η Ελλάδα θα βρισκόταν σε έναν πολύ πιο επικίνδυνο και πολύ πιο ανασφαλή κόσμο. Ας μην το ξεχνάμε αυτό.