Τα 70ά γενέθλια της πρώην καγκελαρίου
Οι πρώτες ευχές ήρθαν από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. «Για τα εβδομηκοστά σας γενέθλια σας συγχαίρω από τα βάθη της καρδιάς μου», έγραψε ήδη από χθες ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ στην πρώην καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ για τη σημερινή, στρογγυλή επέτειο των γενεθλίων της. Γεννημένη στην πρώην κομμουνιστική Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, πέρασε ακριβώς τα μισά χρόνια της ζωής της στην ανατολική πλευρά του Τείχους του Βερολίνου και τα άλλα μισά μετά την πτώση του, θύμισε ο Σταϊνμάγερ. Η Μέρκελ ως καγκελάριος «διαμόρφωσε καθοριστικά την πορεία της επανενωμένης Γερμανίας», επιδεικνύοντας μια «απεριόριστη επιμονή και ακλόνητη αίσθηση του καθήκοντος». Πάνω απ’ όλα εξήρε «την ηρεμία, το χιούμορ και, πολύ απλά, την ανθρωπιά» της Μέρκελ. Τον Νοέμβριο του 1989, την ώρα που η ειρηνική επανάσταση των Ανατολικογερμανών γκρέμιζε το «φτιαγμένο για την αιωνιότητα» Τείχος του Βερολίνου, η νεαρή Ανγκελα Μέρκελ ήταν στη σάουνα. Ωστόσο, η νεαρή φυσικός, κόρη προτεστάντη πάστορα, που εξελίχτηκε πολιτικά στο «κορίτσι του Κολ», ήταν η πρώτη ανατολικογερμανίδα ομοσπονδιακή υπουργός της επανενωμένης Γερμανίας. Σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του ανδροκρατούμενου Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος CDU (2000-2018). Και βεβαίως η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας για τέσσερις συνεχείς θητείες (2005-2018).
«Αυτό που με εντυπωσιάζει στην Ανγκελα Μέρκελ είναι η ιδιαίτερη ικανότητά της να αναζητά τι μπορεί να συνδέει τους ανθρώπους και να κατανοεί τα βαθύτερα κίνητρα των άλλων», έγραψε η πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Σάσκια Εσκεν για την πρώην καγκελάριο, με την οποία το κόμμα της, SPD, συγκατοίκησε για τρεις κυβερνητικές θητείες. Στις διαπραγματεύσεις, σημείωσε η Εσκεν, αυτό δημιούργησε δυνατούς συμβιβασμούς «που όχι μόνο μπορούν να γίνουν αποδεκτοί, αλλά και να υποστηριχθούν από κοινού». Την ίδια συνθετική πρακτική ακολούθησε η Μέρκελ ως ηγέτις της ισχυρότερης οικονομικά χώρας της Ευρώπης και σε ΕΕ, ΝΑΤΟ, G7, στη διαχείριση κρίσεων, όπως η κατάρρευση της Lehman Brothers, η ευρωκρίση, η προσφυγική κρίση.
Τρία σημαντικά λάθη
Οι έπαινοι είναι περισσότεροι από τους άλλοτε πολιτικούς αντιπάλους, παρά από το δικό της κόμμα, CDU, από το οποίο είχε αποξενωθεί εντελώς στο τέλος της θητείας της. Ο Γενς Σπαν, κοινοβουλευτικός αντιπρόεδρος του CDU/CSU, πολέμιος της κεντρώας γραμμής της καγκελαρίου Μέρκελ, της καταλογίζει τρία σημαντικά λάθη: τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης του 2015 με το σύνθημα «θα τα καταφέρουμε», την υποχωρητικότητα στον επεκτατισμό του Βλαντίμιρ Πούτιν το 2014 και την οριστική απόφαση για το κλείσιμο όλων των εργοστασίων ατομικής ενέργειας μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011.
Με τον διάδοχό της, Φρίντριχ Μερτς, η γερμανική Χριστιανοδημοκρατία επανήλθε προγραμματικά στη συντηρητική ατζέντα, υπό την πίεση και της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), που ιδρύθηκε κόντρα στη «χωρίς εναλλακτική» διάσωση της Ελλάδας, όπως έλεγε η Μέρκελ. Ο σημερινός πρόεδρος του CDU, Μερτς, αισθάνεται στο μεταξύ αρκετά ισχυρός για τη συμφιλίωση με τη Μέρκελ. Για τα 70χρονα της άλλοτε «ισχυρότερης γυναίκας στον πλανήτη» ετοιμάζει για τον Σεπτέμβριο επίσημη τελετή στην Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου. Λίγο αργότερα θα κυκλοφορήσουν και τα απομνημονεύματα της Μέρκελ με τίτλο «Ελευθερία. Αναμνήσεις 1954-2021».
Η σχέση με τον Τσίπρα
Αν κάποιος Ελληνας πρέπει να στείλει ευχές στην Ανγκελα Μέρκελ, αυτός είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Με κανέναν άλλον έλληνα πολιτικό δεν συνδέθηκε η πρώην καγκελάριος τόσο στενά, όσο με τον πρώην πρωθυπουργό, παρά τις χαώδεις διαφορές πολιτικής και ιδιοσυγκρασίας που χώριζαν τη συγκρατημένη πρόεδρο της συντηρητικής Χριστιανοδημοκρατίας από τον αριστερό λαϊκιστή ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ.
Η Μέρκελ με το μουστάκι του Χίτλερ στα πανό έγινε «κόκκινο πανί» των διαδηλωτών στην Ελλάδα την προηγούμενη δεκαετία. Αλλά ήταν και εκείνη που πήρε στην ουσία από το χέρι τον νεαρό πρωθυπουργό Τσίπρα για να σωθεί η Ελλάδα από την απόλυτη καταστροφή της απειλούμενης εξόδου από το ευρώ με ένα τρίτο, το βαρύτερο, Μνημόνιο. Η σχέση αυτή έφερε αργότερα και τη Συμφωνία των Πρεσπών με τη Βόρεια Μακεδονία.