Σκωτία: Τι προκάλεσε τον θάνατο 77 υγιών φαλαινών

Ένα κοπάδι  77 φαλαινών ξεβράστηκε στο νησί Sanday στην Σκωτία.

Δώδεκα από τα ζώα ήταν ακόμη ζωντανά – αλλά δυστυχώς δεν επέζησαν, σύμφωνα με ανακοίνωση των βρετανικών Αρχών.

Το γεγονός συνέβη σχεδόν ακριβώς ένα χρόνο μετά τον θάνατο  55 πιλοτικών φαλαινών στην παραλία Tolsta της νήσου Lewis στις Εβρίδες στις 16 Ιουλίου 2023. Όλες εκτός από μία από αυτές τις φάλαινες πέθαναν.

Γιατί πεθαίνουν οι φάλαινες

Σύμφωνα με τον Δρ Άντριου Μπράουνλοου, διευθυντή του Σκωτσέζικου Συστήματος Εκβρασμού Θαλάσσιων Ζώων (SMASS) στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, αυτό μπορεί να μην είναι σύμπτωση, σύμφωνα με τον Guardian.

«Το περιστατικό στο νησί Sanday έχει τόσους πολλούς παραλληλισμούς με αυτό που συνέβη πριν από ένα χρόνο, όσον αφορά τον αριθμό των εμπλεκόμενων ζώων και τη συμπεριφορά τους», λέει.

Η έρευνα του  Μπράουνλοου προτείνει ένα δραστικό σενάριο: ότι ο μαζικός θάνατος αυξάνεται σε αριθμό ζώων και γεγονότων. Έχουν σημειωθεί περίπου 13 μαζικές εκβρασμοί πιλοτικών φαλαινών από τότε που ξεκίνησε η SMASS το 1992, εκ των οποίων οι 10 έγιναν την τελευταία δεκαετία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί.

Οι φάλαινες-πιλότοι μπορούν να φτάσουν σε μήκος πάνω από 7 μέτρα και απαντώνται σε εύκρατα νερά σε όλο τον κόσμο. Αυτά τα κομψά μαύρα ζώα πήραν το όνομά τους από την εμφανή τάση τους να ακολουθούν μια φάλαινα-οδηγό ή «πιλότο».

Στο παρελθόν η ευθύνη έχει αποδοθεί στις δύσκολες καιρικές συνθήκες, στις ασθένειες και στις ηλιακές καταιγίδες που διαταράσσουν το φυσικό σύστημα πλοήγησης των φαλαινών και τις εξαπατούν ώστε να κολυμπήσουν στην ακτή.

Ένας μοιραίος συνδυασμός παραγόντων

Ο Μπράουνλοου θεωρεί ότι οι εκβρασμοί στη Σκωτία είναι αποτέλεσμα ενός μοιραίου συνδυασμού παραγόντων.

Πρώτον, η αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων γύρω από τη Σκωτία, η οποία φέρνει νέα θηράματα για να τραφούν οι φάλαινες-πιλότοι και άλλα κητώδη- τα ριγωτά δελφίνια, πιο συνηθισμένα στις μεσογειακές θερμοκρασίες, είναι τώρα τα πιο συνηθισμένα ωκεάνια δελφίνια που παρατηρούνται στα ανοικτά της Σκωτίας, λέει ο Μπράουνλοου.

Δεύτερον, οι φάλαινες-πιλότοι εκμεταλλεύονται αυτά τα θερμότερα νερά για να γεννήσουν εκεί.

Τρίτον, και αυτό είναι κρίσιμο, το πράττουν σε ακτές με ακανόνιστες ακτογραμμές με τις οποίες δεν είναι επικίνδυνα εξοικειωμένες.

Είναι μια θλιβερή ιδέα. Οι φάλαινες παρασύρονται στα νερά με την υπόσχεση τροφής και θερμών συνθηκών για να γεννήσουν, μόνο και μόνο για να πεθάνουν μαζικά.

«Στον περσινό εκβρασμό υπήρχε σημαντικός αριθμός ζώων που ήταν έγκυες ή στη διαδικασία του τοκετού», λέει ο Μπράουνλοου.

«Επομένως, χρησιμοποιούν αυτά τα νερά ως περιοχές που γεννούν.

Και μια προειδοποίηση

Από τη δεκαετία του 1980, οι ερευνητές αναφέρθηκαν στις επιζήμιες επιπτώσεις της ηχορύπανσης στις φάλαινες και τα δελφίνια, από τις σεισμικές έρευνες για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέχρι τα στρατιωτικά σόναρ. Αλλά ο Brownlow συνιστά προσοχή, υποδεικνύοντας ότι και οι φυσικοί σεισμοί μπορεί να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.

Όποιοι και αν είναι οι λόγοι του συμβάντος, οι συνέπειές του είναι σοβαρές, όχι μόνο για τα κητώδη, αλλά και για την υγεία των θαλασσών μας. Ο Μπράουνλοου απευθύνει ωστόσο μια αυστηρή προειδοποίηση: «Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί σχετικά με το τι άλλο κάνουμε σε αυτά τα ύδατα».

«Διαφορετικά», λέει, «αυτό θα γίνει ένα τρομακτικά συνηθισμένο φαινόμενο».