«Κληρονόμησα τη βαθιά αγάπη του πατέρα μου για την Ελλάδα»

Το όνομά του είναι πολύ γνωστό στην Ελλάδα. Ο γιος του πρώην γάλλου προέδρου, Λουί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, δεν έχει ξεχάσει το έργο του πατέρα του, Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν.

Από τον θάνατό του και μετά έχει αναλάβει την προεδρία του ομώνυμου ιδρύματος για να κρατά ζωντανό το έργο που άφησε. Ο Λουί Ζισκάρ ντ’ Εστέν θα είναι στην Ελλάδα την ερχόμενη εβδομάδα με τη σύζυγό του Κλερ και μοιράζεται με «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» τις εντυπώσεις του αλλά και τις αναμνήσεις του.

Θα ταξιδέψετε στην Αθήνα για να παρακολουθήσετε την αφιερωματική εκδήλωση στη Μαριάννα Βαρδινογιάννη. Ησασταν φίλοι;

Ναι. Αλλά πέρα από τη φιλία μας, θέλω να αποτίσω φόρο τιμής στο έργο της για τα παιδιά. Κατά κάποιον τρόπο, το ίδρυμά της εμπνεύστηκε από αυτό που είχε κάνει η μητέρα μου. Οταν ήταν Πρώτη Κυρία, η μητέρα μου ίδρυσε το 1977 το «La fondation pour l’enfance», το οποίο ήταν τότε μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία για τη φροντίδα παιδιών που ήταν θύματα βίας, κακοποίησης ή παραμέλησης από τους γονείς τους. Οταν, χρόνια αργότερα, οι γονείς μου συνάντησαν τη Μαριάννα και τον Βαρδή Βαρδινογιάννη, νομίζω ότι η μητέρα μου και η Μαριάννα είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν για αυτές τις πρωτοβουλίες. Η Μαριάννα το έκανε με άλλη μορφή στην Ελλάδα, για παιδιά με καρκίνο, ενώ έκανε και έργο με την ΟΥΝΕΣΚΟ. Ηταν πρέσβειρα Καλής Θέλησης. Μάλιστα, τιμήθηκε γι’ αυτό πριν από δύο χρόνια και η σύζυγός μου μίλησε σε αυτή την εκδήλωση, αποτίοντας φόρο τιμής και σε αυτό το έργο.

Εχετε άλλους δεσμούς με την Ελλάδα; Το όνομα του πατέρα σας σημαίνει πολλά για τους Ελληνες, ειδικά σε ό,τι αφορά στην επιστροφή της Δημοκρατίας στη χώρα.

Ναι, βέβαια. Από το 2021 είμαι πρόεδρος του Ιδρύματος Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν. Φέτος μάλιστα γιορτάσαμε την 50ή επέτειο από την ανάληψη της προεδρίας της Γαλλικής Δημοκρατίας. Ηταν 27 Μαΐου 1974. Για τον εορτασμό μας, στο Institut de France, ήταν παρούσες πολλές προσωπικότητες, πρώην πρόεδροι, πρώην πρωθυπουργοί. Πήγαμε το νήμα της ιστορίας πίσω στην ημέρα της νίκης του, μετά τον θάνατο του Ζορζ Πομπιντού. Φυσικά, μιλήσαμε για την Ελλάδα και το αεροπλάνο της Γαλλικής Δημοκρατίας, που διατέθηκε για να επιστρέψει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην Ελλάδα, γιατί ήταν ένα σημαντικό γεγονός.

Το θυμάστε; Ησασταν 16 ετών τότε. Ζήσατε τη φιλία μεταξύ του πατέρα σας και του Καραμανλή;

Ναι, φυσικά και την έζησα. Ξέρετε, το 1974 ήταν μια απίστευτη χρονιά. Στις 9 Αυγούστου 1974, μετά την παραίτηση του Νίξον, ο Τζέραλντ Φορντ έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο Χέλμουτ Σμιτ εξελέγη καγκελάριος της Γερμανίας λίγες ημέρες πριν εκλεγεί ο πατέρας μου πρόεδρος, ενώ η Ελλάδα και η Ισπανία ετοιμάζονταν να βάλουν τέλος στις δικτατορίες τους.

Ο πατέρας μου ήθελε να βοηθήσει την Ελλάδα να επιστρέψει στη Δημοκρατία. Ο Καραμανλής ήταν τότε εξορία στη Γαλλία. Ο πατέρας μου ήθελε να τον βοηθήσει. Αν ψάξετε σήμερα στα εθνικά αρχεία της Γαλλίας, δεν θα βρείτε ούτε ένα σημείωμα που να αφορά στη διάθεση του προεδρικού αεροσκάφους στον Καραμανλή. Ηταν μια απόφαση που πήρε μόνος του. Ηταν πάνω απ’ όλα μια προσωπική υπόθεση. Και έμεινε στη μνήμη μας.

Πάλεψε το ίδιο και για την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ; Κι απέναντι σε ποιους;

Ο Χέλμουτ Σμιτ ήταν αναμφίβολα ο πιο δύσκολος να πεισθεί. Θυμίζω ότι όλες οι αποφάσεις που αφορούσαν την Ευρώπη λαμβάνονταν από κοινού, από τη Γαλλία και τη Γερμανία. Κι ο πατέρας μου κατάφερε να πείσει τους Γερμανούς να δεχτούν την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ.

Κληρονομήσατε την αγάπη του για την Ελλάδα;

Μια βαθιά αγάπη που μου μετέφερε. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου πήγαν στην Ελλάδα για τον μήνα του μέλιτος. Πέρασαν έναν ολόκληρο μήνα στην Αθήνα και τα νησιά τον Ιανουάριο του 1953. Εκείνη την εποχή, η Ελλάδα ήταν φτωχή, ήταν «σπαρτιατική». Η μαμά θυμάται ακόμα το κρύο που έκανε, αλλά είχαν καλές αναμνήσεις και επέστρεφαν συχνά. Προσωπικά, έκανα ένα ταξίδι στην Ελλάδα το 1979, ενώ σπούδαζα, με δύο φίλους. Πήγαμε για κάμπινγκ κοντά στην ακτή του Ναυαρίνου, όπου ο πατέρας μου ήθελε να αγοράσει ένα οικόπεδο. Αυτό συνέβη το 1964, όταν ο πατέρας μου ήταν υπουργός Οικονομικών. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Αριστοτέλης Ωνάσης τους προσκάλεσε σε μια κρουαζιέρα με τη θαλαμηγό Χριστίνα. Η Μαρία Κάλλας ήταν επίσης εκεί. Ο πατέρας μου ερωτεύτηκε αυτή την ακτογραμμή με την πρώτη ματιά και ο Ωνάσης του είπε ότι υπήρχε διαθέσιμη γη. Ξεκίνησαν οι διαδικασίες απόκτησης, όμως δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Κρατάω όλα τα χαρτιά ακόμα και μάλλον γι’ αυτό τον λόγο πήγα εκεί για κάμπινγκ και πήγα ξανά με την σύζυγό μου πιο μετά.

Εχω πάρει συνέντευξη από τον πατέρα σας αρκετές φορές και μου έκανε εντύπωση ότι πάντα έλεγε πως λυπάται που βλέπει την Ελλάδα στην ευρωζώνη. Καταλαβαίνετε τη θέση του;

Πρέπει να καταλάβετε ότι ο πατέρας μου ίδρυσε το ενιαίο νόμισμα με τον Χέλμουτ Σμιτ. Επομένως, ήταν προσηλωμένος στο ευρώ. Ηταν ένας πρόδρομος αυτής της οικονομικής ένωσης. Και πράγματι, ενώ έκανε όλα τα απαραίτητα βήματα για να φέρει την Ελλάδα στην ΕΕ, όσον αφορά το νόμισμα, θεωρούσε ότι υπήρχε πολύ μεγάλο χάσμα μεταξύ της ελληνικής οικονομίας και της υπόλοιπης ευρωζώνης για να προχωρήσει.

Το 2010, όταν ξεκίνησε η ελληνική κρίση, ήμουν βουλευτής υπεύθυνος της Επιτροπής Οικονομικών της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης. Συναντιόμασταν κάθε έξι μήνες με τους γερμανούς συναδέλφους μας και πρέπει να πούμε ότι οι Γερμανοί ήθελαν πραγματικά να φύγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη. Αλλά εμείς αναλάβαμε δράση και αυτό δεν συνέβη. Η Ελλάδα τα πάει πολύ καλύτερα σήμερα.

Ανησυχείτε για την τρέχουσα κατάσταση της γαλλικής πολιτικής;

(γέλια) Ως πρόεδρος του Ιδρύματος Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, ναι, ανησυχώ για την κατάσταση της δημόσιας διακυβέρνησης. Διότι το σήμα κατατεθέν αυτού που ο πατέρας μου υποδείκνυε κατά τα χρόνια της εξουσίας του ήταν η αποτελεσματική διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και όχι η αποσταθεροποίηση των θεσμών με τη διάλυσή τους. Τα μαθήματα του πατέρα μου θα πρέπει να εμπνέουν τους πολιτικούς. Μερικές φορές χρειαζόμαστε περισσότερη πολιτική παρά επικοινωνία. Το 1974, ο πατέρας μου δεν είχε την πλειοψηφία και χρειαζόταν τους Ανεξάρτητους Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι ήταν μειοψηφία. Ωστόσο, δεν διέλυσε την Εθνοσυνέλευση και διόρισε πρωθυπουργό τον Ζακ Σιράκ, καθώς ανήκε στην πλειοψηφία. Για να μη βρεθεί σε αδυναμία διακυβέρνησης. Εκανε πολιτική ανάγνωση και έτσι το 1978 κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές. Τροφή για σκέψη…