Έξι βήματα για να καταπολεμήσετε τη χρόνια φλεγμονή

Η φλεγμονή είναι μία φυσική αντίδραση του οργανισμού όταν αναγνωρίζει έναν τραυματισμό ή μια μόλυνση και συνεπακόλουθα αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο του μηχανισμού άμυνάς μας. Η χρόνια φλεγμονή όμως αποτελεί ένα διαφορετικό κεφάλαιο, που όχι μόνον δεν μας προστατεύει, αλλά κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Τα καλά νέα εντούτοις, σύμφωνα με τους επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Harvard, είναι ότι υπάρχουν μέτρα που μπορούμε να λάβουμε ώστε να καταπολεμήσουμε τη χρόνια φλεγμονή, αρκεί να πάρουμε απόφαση πως ήρθε η ώρα για την υιοθέτηση υγιεινών επιλογών που συμβάλλουν γενικότερα στη διατήρηση της υγείας μας.

Για την ακρίβεια, χρειάζονται έξι βήματα που οδηγούν στην πρόληψη ή την καταπολέμηση της χρόνιας φλεγμονής, με τα οφέλη να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα.

Επιλέξτε μια υγιεινή διατροφή. Προσοχή όμως, δεν υπάρχουν «μαγικά» τρόφιμα.

Ετσι, για παράδειγμα, η κατανάλωση περισσότερου λάχανου δεν πρόκειται στην πράξη να λύσει το πρόβλημα.

Το ζητούμενο είναι να  τρώει κανείς πολλά φρούτα και λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, υγιεινά λίπη και όσπρια.

Πρόκειται δηλαδή για τα κύρια… συστατικά που συνθέτουν μια αντιφλεγμονώδη διατροφή, καθώς έχει φανεί ότι δύναται να μειώσει τη φλεγμονή και τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης και οι καρδιακές παθήσεις. «Αυτές οι δίαιτες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής, είναι όμως πιο αποτελεσματικές όταν παράλληλα περιορίζονται εκείνα τα προϊόντα που αυξάνουν τη φλεγμονή (όπως τα ζαχαρούχα ποτά και τα πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα)», υπογραμμίζει ο Dr.  Robert H. Shmerling, διευθυντής της Κλινικής Ρευματολογίας στο Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC) και αν. καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Harvard.

Ασκηθείτε τακτικά. Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση ορισμένων τύπων φλεγμονής μέσω της ρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος.

Για παράδειγμα, η άσκηση απελευθερώνει λευκά αιμοσφαίρια που συμβάλλουν μεταξύ άλλων στην επιδιόρθωση του τραυματισμένου ιστού και μειώνει τις φλεγμονώδεις κυτοκίνες.

Διατηρήστε ένα υγιές βάρος. Επειδή η συσσώρευση υπερβολικού λίπους στα κύτταρα διεγείρει τη φλεγμονή σε όλο το σώμα, η διατήρηση ενός υγιούς βάρους σώματος είναι ένας σημαντικός τρόπος για την πρόληψή της. Τα οφέλη σε κάθε περίπτωση είναι πολλαπλά καθώς παράλληλα μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 – μία πάθηση που επίσης προκαλεί χρόνια φλεγμονή.

Διαχειριστείτε το άγχος. Οι επανειλημμένα ενεργοποιούμενες ορμόνες του στρες συμβάλλουν στη χρόνια φλεγμονή.

Η γιόγκα, οι βαθιές αναπνοές και άλλες τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να βοηθήσουν ώστε το νευρικό μας σύστημα να βιώνει όσο το δυνατόν περισσότερη ηρεμία.

Μην καπνίζετε. Οι τοξίνες που εισβάλλουν στο σώμα κατά την εισπνοή του καπνού του τσιγάρου προκαλούν φλεγμονή στους αεραγωγούς, βλάπτουν τον πνευμονικό ιστό και αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα και άλλων προβλημάτων υγείας.

Προφυλαχτείτε από φλεγμονώδεις καταστάσεις, όπως:

Λοίμωξη: Λάβετε μέτρα για την αποφυγή λοιμώξεων που μπορεί να προκαλέσουν χρόνια φλεγμονή. Ο HIV, η ηπατίτιδα C και ο Covid-19 είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Συνεπώς και μεταξύ άλλων ο εμβολιασμός ρουτίνας αποτελεί το «Α» στο αλφαβητάρι των αποτελεσματικών προληπτικών μέτρων.

Καρκίνος: Μην αμελείτε τις προληπτικές εξετάσεις. Για παράδειγμα, μέσω της κολονοσκόπησης μπορεί να ανιχνευθούν και να αφαιρεθούν πολύποδες που θα μπορούσαν στο μέλλον να εξελιχθούν σε κακοήθεια, τονίζει ο ειδικός του Harvard. Είναι κρίσιμο να υπογραμμιστεί, δε, ότι στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες τρέχουν μαζικά προγράμματα δωρεάν προληπτικού ελέγχου για συχνούς τύπους καρκίνου όπως είναι του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Αλλεργίες: Αποφεύγοντας τους εκλυτικούς παράγοντες του άσθματος, του εκζέματος ή των αλλεργικών αντιδράσεων μπορεί κανείς να μειώσει την έκταση της φλεγμονής στο σώμα του.

Πρέπει να κάνω εξετάσεις;

Αν και οι εξετάσεις για φλεγμονή δεν συνιστώνται συνήθως, μπορεί να είναι χρήσιμες σε ορισμένες περιπτώσεις, σημειώνει ο Dr. Shmerling. «Για παράδειγμα, μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση ορισμένων παθήσεων (όπως η κροταφική αρτηρίτιδα) ή στην παρακολούθηση του πόσο καλά ανταποκρίνεται ένας ασθενής στη θεραπεία μιας φλεγμονώδους πάθησης (όπως η νόσος του Crohn ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα)».

Πάντως, ο ίδιος διευκρινίζει ότι δεν πρόκειται για εξετάσεις ρουτίνας. Συνεπακόλουθα, ο ιατρός είναι ο ειδικός που θα συνταγογραφήσει έναν πιο εξιδεικευμένο έλεγχο σε περίπτωση που εντοπίσει συμπτώματα που χρήζουν διερεύνησης.

Υπάρχει θεραπεία;

«Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να είναι χρήσιμα για τη θεραπεία μιας φλεγμονώδους κατάστασης και μάλιστα πρόκειται για σκευάσματα που είναι διαθέσιμα εδώ και δεκαετίες», εξηγεί ο ειδικός της Ιατρικής Σχολής του Harvard.

Πρώτα στη λίστα είναι τα κορτικοστεροειδή, ισχυρά αντιφλεγμονώδη φάρμακα που συνταγογραφούνται για την αντιμετώπιση διαφόρων παθήσεων – από άσθμα έως αλλεργικές αντιδράσεις. «Στην ίδια λίστα όμως συμπεριλαμβάνονται η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη και η ασπιρίνη – δηλαδή φάρμακα που μπορεί να υπάρχουν ήδη στο φαρμακείο σας. Ωστόσο, το να βασίζεστε μόνο σε αντιφλεγμονώδη φάρμακα για τη χρόνια φλεγμονή δεν είναι συχνά η καλύτερη επιλογή. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτά τα φάρμακα μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα και συχνά προκαλούν παρενέργειες», συμπληρώνει ο ίδιος.  Εξού και ο επιμένει πως είναι προτιμότερο να αναζητήσει κανείς την αιτία της φλεγμονής. «Για τα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη ή τα στεροειδή μπορεί να είναι μια βραχυπρόθεσμη προσέγγιση που βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, ωστόσο η βλάβη των αρθρώσεων μπορεί να προχωρήσει με αμείωτο ρυθμό. Ο έλεγχος της υποκείμενης πάθησης με φάρμακα όπως η μεθοτρεξάτη ή η ετανερσέπτη μπορεί να προστατεύσει τις αρθρώσεις και να εξαλείψει την ανάγκη για άλλα αντιφλεγμονώδη φάρμακα».