Επιστροφή στη σοβιετική εποχή: Πώς ο Πούτιν εκπαιδεύει στρατιωτικά τη νέα γενιά

Μια τάξη μαθητών της πρώτης δημοτικού στο Κουρσκ, στα σύνορα με την Ουκρανία, στάθηκε προσοχή αυτό το φθινόπωρο καθώς ένας νεαρός στρατιώτης που είχε υπηρετήσει στο μέτωπο επιθεώρησε τις στρατιωτικού τύπου στολές τους. «Φτιάξτε τις στολές σας!» διέταξε. Τα παιδιά ηλικίας 6 έως 8 ετών, συμμορφώθηκαν και αμέσως μετά κάθισαν στα θρανία για το μάθημα της ρωσικής γλώσσας.

Η εικόνα, που μεταδόθηκε από τη ρωσική κρατική τηλεόραση, δεν είναι εξαίρεση αλλά μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, το Κρεμλίνο ενισχύει συστηματικά την παρουσία του στρατού στα σχολεία, προετοιμάζοντας μια νέα γενιά πολιτών που θα ανταποκριθεί, χωρίς αμφισβήτηση, σε μελλοντικές στρατιωτικές ανάγκες της χώρας.

Αλλαγές-σοκ στα σχολεία

Αν και η στρατιωτική εκπαίδευση είχε ξεκινήσει να ενισχύεται μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, η εισβολή στην Ουκρανία το 2022 επιτάχυνε δραστικά τη μεταμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος.

Ο προϋπολογισμός για προγράμματα «πατριωτικής εκπαίδευσης» αυξήθηκε κατακόρυφα, ενώ η ύλη των μαθημάτων από τις μικρές τάξεις μέχρι το λύκειο γεμίζει πλέον με περιεχόμενο που σχετίζεται με τον πόλεμο.

Από την όγδοη τάξη και μετά, η εκπαίδευση σε όπλα κάποτε προαιρετική, εξωσχολική δραστηριότητα είναι πλέον υποχρεωτικό μάθημα. Οι μαθητές μαθαίνουν στρατιωτική πειθαρχία, στρατιωτική ιστορία, συναρμολόγηση όπλων Καλάσνικοφ και χειρισμό drones.

Η συμμετοχή του στρατού είναι πλέον θεσμοθετημένη. Εν ενεργεία στρατιώτες εισέρχονται στις τάξεις, διδάσκουν στρατιωτικές δεξιότητες και συνοδεύουν παιδιά των οποίων οι πατέρες σκοτώθηκαν στον πόλεμο.

«Οι πόλεμοι δεν κερδίζονται από στρατηγούς, αλλά από δασκάλους», είχε δηλώσει ο Βλαντίμιρ Πούτιν τον Δεκέμβριο του 2023, καλώντας ανοιχτά τους στρατιωτικούς να πάνε στα σχολεία. Ένα κρατικό πρόγραμμα πλέον επιταχύνει τις αιτήσεις τους για διδασκαλία.

Νέα βιβλία, νέα ιστορία

Τα σχολικά βιβλία ιστορίας παρουσιάζουν πλέον τη Δύση ως εχθρό της Ρωσίας και την Ουκρανία ως «μαριονέτα» της. Η έκδοση για την 11η τάξη, γραμμένη από τον πολιτικό σύμβουλο Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, περιγράφει την Ουκρανία ως «υπερεθνικιστικό κράτος» και επαναλαμβάνει ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς περί αμερικανικών βιολογικών εργαστηρίων και ουκρανικού σχεδίου ανάπτυξης πυρηνικών όπλων.

«Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος του πολιτισμού», αναφέρει το βιβλίο. «Δεν μπορούσαμε να αφήσουμε να συμβεί κάτι τέτοιο».

Μαθήματα στρατιωτικής ηθικής από το νηπιαγωγείο

Από το 2024, το νέο μάθημα «Βασικές αρχές ασφάλειας και άμυνας της πατρίδας» προβλέπει εκπαίδευση στη χρήση Καλάσνικοφ, RPK, RPG και τουφέκι Dragunov, αλλά και διαλέξεις για ψυχολογικές επιχειρήσεις.

Για ορισμένα παιδιά, η «προετοιμασία» αρχίζει ήδη από το νηπιαγωγείο, όπου οι καθημερινές ασκήσεις γίνονται με στρατιωτικές στολές.

Σε ανεξάρτητα ρωσικά μέσα έχουν δημοσιευθεί υλικά προσχολικής αγωγής που αναφέρουν ότι «Ζωή σημαίνει να υπηρετείς την πατρίδα σου».

Ένα πρόγραμμα-μαμούθ

Η κρατική χρηματοδότηση για την «πατριωτική εκπαίδευση» εκτινάχθηκε από 3,5 δισ. ρούβλια το 2021 σε πάνω από 50 δισ. το 2024. Επιπλέον, 4 δισ. ρούβλια διατέθηκαν για να εξοπλιστούν 23.000 σχολεία με Καλάσνικοφ, χειροβομβίδες και κιτ drones.

Παράλληλα, ο Νεανικός Στρατός του Υπουργείου Άμυνας έχει πλέον 1,85 εκατομμύρια μέλη ηλικίας 8–18 ετών.

Καταστολή όσων αντιστέκονται

Όσοι εκπαιδευτικοί αρνούνται να διδάξουν το στρατιωτικοποιημένο πρόγραμμα βρίσκονται αντιμέτωποι με συνέπειες. Η δασκάλα Ναταλία Ταρανουσένκο καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκιση επειδή μίλησε στους μαθητές της για φρικαλεότητες του ρωσικού στρατού.

Ο πολιτικός επιστήμονας Ian Garner σημειώνει: «Ο στόχος είναι να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της η κυβέρνηση για να προετοιμάσει τα παιδιά ιδεολογικά, ψυχολογικά και στρατιωτικά για τον πόλεμο».

Η στρατιωτική κατήχηση έχει βαθύ κοινωνικό αντίκτυπο. Τα σχολεία μετονομάζονται προς τιμήν πεσόντων, ενώ «γραφεία ηρώων» με πορτρέτα νεκρών στρατιωτών υπάρχουν σε πολλές τάξεις.

Ο Ρώσος εκπαιδευτικός αναλυτής Ντίμα Ζίτσερ προειδοποιεί: «Όταν σε ένα παιδί δίνουν ένα τουφέκι και του λένε ότι «ο Πούτιν είναι το καμάρι μας» και ότι στην Ουκρανία ζουν εχθροί που θέλουν να μας καταστρέψουν, δεν έχει την κριτική σκέψη να πει: “Όχι, περιμένετε, δεν είναι έτσι”».

Τέλος, την ίδια στιγμή, χιλιάδες γονείς στηρίζουν τις αλλαγές με αρκετούς ήδη να σχεδιάζουν τη μελλοντική στρατιωτική σταδιοδρομία των παιδιών τους.