En eski Leyla ile Mecnun’u hazırlıyordu

Tarihçi Yazar Necdet Sakaoğlu bir röportajında, Fuzuli’nin orijinal şair nüshasının kendisinde olduğunu, çevirisini tamamladığını söylemişti. “Fuzuli’yi yanlış tanıyoruz. Leyla vû Mecnun’u kime yazdı, kime ithaf etti? Çok yanlış biliniyor. Metin de farklı. Burada yazanlar diğer nüshalarda yok, onlarda olanlar bunda yok” ifadeleri üzerine aynı gün ev telefonunu arayıp kendisinden olanı biteni anlatmasını istedim. Ertesi gün Amasra’ya gitmek üzere yola çıkacağını söyleyip yine de 40 dakika hem Leyla ile Mecnun’un orijinal nüshasını nasıl elde ettiğini hem de kanıtlarını tek tek anlattı. “Size armağan olarak anlatıyorum, ekim ayında burada olacağım. Eve gelin, çalışma dünyamı görün, kitaplarımı görün” diye sözleştiğimiz Sakaoğlu’nun ömrü bu buluşmaya yetmedi. Geçtiğimiz hafta vefat eden Sakaoğlu'nun eserini anlattığı son röportajı:

En eski Leyla ile Mecnun nüshasının sizde olduğunu, Fuzuli’nin bilinmeyen yönlerini ortaya çıkardığını söylüyorsunuz. Nedir işin aslı?

Leyla vû Mecnun, İran Edebiyatı'nın, Türk Edebiyatı'nın, köken olarak da Arap Edebiyatı'nın klasiklerinden birisi. Baş klasik hatta. Büyük şairler beş klasik hikâye buluyor, onu ya manzum ya mensur yazıyorlar, onlara hamse deniyor. Bunlara giren çok klasik bir Arap hikayesi. Bu hikâye Anadolu Türk Edebiyatı'nın da baş eseri sayılıyor. Fuzuli'yle ilgili adı dışında kesin bildiğimiz bir şey yok. Bir de eserlerini biliyoruz. Birçok yazar Leyla vû Mecnun yazmış, yayınlamış. Bazıları arasında uyumsuzluk var. Yazma eserlerde bu doğaldır. Fakat ben, Fuzuli'nin Leyla vû Mecnun'unun en orijinal nüshasını buldum.

EN BÜYÜK KANIT İÇİNDEKİ MÜHÜR

Eser Fuzuli’nin el yazısı olabilir mi?

Fuzuli'nin Leyla vû Mecnun'unun son bulunan el yazması nüshası, muhtemelen en eski nüshadır. Hatta belki Fuzuli'nin kendi yazısıdır. Kitapta katiyen tarih yok. Fakat Fuzuli bu kitabını, diğer şairlerin yaptığı gibi dönemin hükümdarına hitap ederek yazmış. O dönem hitap ettiği şahıs Akkoyunlu Devleti'nin son sultanı Sultan Murat. Uzun Hasan'ın torunu, Sultan Yakup'un oğlu. 1498 ile 1505 arası Bağdat'ta saltanatı var. Ona ithafen yazılmış ama acaba Fuzuli götürüp verebildi mi bilmiyoruz. Saptayabildiğim tek tarihi gerçek bu. Kitabın birçok yerinde mühür ve imza var. “Kitab-ı Bayındır Began” yazıyor. “Mührü Bayındır Began” yazıyor. Kitabı mühürlemişler. Hiçbir nüshada böyle bir kayıt göremiyoruz. Oradan dolayı da bu kitabın en eski kitabı olduğunu söylüyoruz.

BEDELSİZ ALDIĞIM İÇİN YILLARCA BAKMADIM

Kitabı nasıl bulduğunuzun hikâyesini de anlatır mısınız?

Tesadüfen buldum. Böyle şeyler zaten aramayla bulunmaz. Birinden miras kalır ya da birisi verir. Eski kitaplar aldığım adam, “Bu da benden” diyerek çantama bu kitabı koydu. Öyle hırpalanmış bir kitaptı ki elime almaya korkuyordum. Dağılmasın diye arkasını sicimle dikmişler. Onu sökmek, restore etmek çok zor bir iş. Kirlenmiş, kan lekeleri var. Belki bir muharebe meydanına girdi. Kitap kendini böyle korumaya almış ki 520 yıllık bir maziyle bu zamana kadar gelmiş. Bir özelliği var; kebikeç yememiş. İki sene kapağını açmadım. Bir boş zamanımda elime aldım, baktım ki Leyla vû Mecnun’un en eski nüshası. 1986 ve 1989'da iki defa bunu anlayacak bilim insanları inceledi. Fevkalade önemli buldular, “Fuzuli’nin kendi nüshası” dediler.

Ölmeden önce yapmak zorundayım

Çalışma şu an ne aşamada?

Hemen yarın versem, basarlar. Ama çalışacağım biraz daha. Bütün korkum Fuzuli’ye karşı bir hata yapmak. 1986’dan beri çalışıyorum. 3 bin 24 beyitlik bir metin. Tamamını alfabemize çevirdim. Yayınlarken kitabın sayfalarının fotoğraflarının yanına bugünkü alfabe yazımı konacak. Bütün sayfalar karşılıklı basılacak. Metin hazır. Uzun bir giriş yazdım, ona ekleyeceklerim var. Mecburum yapmaya, yaşım gereği ölmeden önce yapmak zorundayım. Bütün bu çalışmaları Fuzuli’ye saygımdan yapıyorum.

Bakan Ersoy Şanlıurfa’daki yeni keşfi böyle duyurdu: Dünya tarihine ışık tutacak

Yeşilçam'ın usta oyuncu Sevil Üstekin son yolculuğuna uğurlandı