Հայաստանում առաջին անգամ կանցկացվի Armenia Digital Awards–ը․ ի՞նչ նախագծեր կարող են մասնակցել
Միջոցառման մանրամասների մասին «ԱՌԿԱ» գործակալության հետ զրույցում խոսել է մրցույթի կազմակերպիչ, E-CommerceDigital Marketing Association–ի հիմնադիր և նախագահ Եվգենի Միշչենկոն
p
bԵՐԵՎԱՆ, 27 հունիսի․/ԱՌԿԱ/․/b IT ինդուստրիան և թվայնացման գործընթացը գտնվում են Հայաստանի քաղաքական և հասարակական օրակարգի կենտրոնում։ Վերջին տարիներին, հատկապես կորոնավիրուսի համաճարակից հետո, շատերը սկսեցին նշել, որ թվայնացման գործընթացն արագացել է ամբողջ աշխարհում, այդ թվում՝ Հայաստանում։
/p
p
Եվ հիմա մեր երկրում հիմնադրվել է Armenia Digital Awards մրցույթը, որի շրջանակում կառանձնացվեն հայկական ընկերությունների և այդ ոլորտի մասնագետների հաջողությունները։ Միջոցառման մանրամասների մասին «ԱՌԿԱ» գործակալության հետ զրույցում խոսել է մրցույթի կազմակերպիչ, E-CommerceDigital Marketing Association–ի հիմնադիր և նախագահ Եվգենի Միշչենկոն։
/p
p
b«ԱՌԿԱ»․ այս տարի առաջին անգամ եք գործարկում Armenia Digital Awards մրցույթը։ Խնդրում եմ պատմեք բուն մրցույթի մասին, ինչպե՞ս առաջացավ այն Հայաստանում անցկացնելու գաղափարը, և որո՞նք են ձեր հիմնական նպատակները։/bbr
br
bԵ․ Միշչենկո․/b երբ տեղափոխվեցի Հայաստան, տեսա, որ թվային ամեն ինչի շուկան սաղմնային վիճակում է։ Ես շատ եմ շփվել տեղական տարբեր ընկերությունների հետ և եզրակացրել, որ դեռևս չկա թվայնացման կարևորության, բիզնեսի վերափոխման կարևորության ամբողջական ըմբռնումը: Քանի որ հաճախորդներն արդեն առցանց են, հաճախորդները, սկզբունքորեն, ակնկալում են ծառայություններ և ապրանքներ ստանալ ինտերնետի միջոցով, բայց բիզնեսը դեռ լիովին պատրաստ չէ դրան: Հենց այստեղ էլ ծնվեց Armenian Digital Awards մրցույթի անցկացման գաղափարը, որը գործարկեցի իմ E-Commerce and Digital Marketing Association–ի անունից։
/p
p
b«ԱՌԿԱ»․ իսկ ի՞նչ նախագծեր կարող են այնտեղ ներկայացվել։/bbr
br
bԵ․ Միշչենկո․/b մրցույթին կարող են ներկայացվել նախագծեր բացարձակապես ցանկացած բիզնեսից։ Այսինքն, ոմանք կարծում են, որ սա ՏՏ մրցույթ է, բայց բոլորովին այդպես չէ. սա մրցույթ է ցանկացած բիզնեսի համար, որն ունի առցանց ներկայություն:
/p
p
Կարելի է առաջադրել կայք, բջջային հավելված, առցանց խանութ: Մենք առցանց խանութները դիտարկում ենք առանձին, քանի որ ցանկանում ենք գնահատել ոչ միայն բուն կայքը, ապրանքների նկարագրությունը, այլև հաճախորդների ողջ փորձը մինչև առաքում:br
br
Կարելի է նաև առաջադրել ստարտափեր, արհեստական բանականությամբ նորարարական պրոդուկտներ, ինտերնետում անցկացվող գովազդային արշավներ։
/p
p
Կարելի է առաջադրել թվային մարքեթինգով կամ էլեկտրոնային առևտրով զբաղվող մասնագետների, որպեսզի շուկան իմանա նրանց մասին, և նրանք ճանաչում ստանան: Ընդ որում, պրոֆեսիոնալների համար այս անվանակարգերն անվճար են, այսինքն՝ դրանց մասնակցելը հեշտ է ու հետաքրքիր։ Սա մեծացնում է ոչ միայն անձնական մասնագետների կապիտալիզացիան, այլև ընկերության արժեքը՝ որպես HR ապրանքանիշ:br
br
b«ԱՌԿԱ»․ իսկ ի՞նչ կասեք մնացած մասնակիցների մասին, նրանք պետք է վճարե՞ն մրցույթին մասնակցելու համար։/b
/p
p
bԵ․ Միշչենկո․/b այո, մյուս մասնակիցների համար մասնակցությունը վճարովի է երկու պատճառով. առաջին պատճառն այսպիսի մինիմալ ֆիլտր ունենալն է, որպեսզի մրցույթին չմասնակցեն այնպիսի նախագծերով, որոնց հաղթանակին չեն հավատում։ Եվ երկրորդ պատճառն այն է, որ մրցույթի կազմակերպումը, գովազդը, հաջորդ փուլում հանրային քվեարկությունը, հետագա աշխատանքը անվճար չեն։ Աշնանը նախատեսում եմ նաև կազմակերպել թվային մարքեթինգի թեմայով կոնֆերանս, որի շրջանակում տեղի կունենա մրցանակաբաշխությունը, և սա ևս, ցավոք, անվճար չէ։br
br
b«ԱՌԿԱ»․ կա՞ն նախագծեր, որոնք դուք ընտրել եք մրցույթից դուրս։/b
/p
p
bԵ․ Միշչենկո․ /bսռայժմ մենք հայտեր ենք ընդունում շուկայի բոլոր մասնակիցներից։ Այո, ես ունեմ նախագծերի ցանկ, որոնց անպայման ուզում եմ տեսնել մրցույթում։ Բայց ես կարծում եմ, որ դրանք բոլորն, այնուամենայնիվ, այնտեղ կլինեն, քանի որ ուղղակի ամոթ է չներկայացնել նման նախագծերը։
/p
p
b«ԱՌԿԱ»․ իսկ ինչպե՞ս է շուկան արձագանքում նման նախաձեռնությանը։/b
/p
p
bԵ․ Միշչենկո․/b շուկան արձագանքում է, ասենք, զգուշավոր։ Նման մի բան անցկացվել է 2018 թվականին, իսկ մինչ այդ՝ 2013թ. –ին։ Դա կայքերի մրցույթ էր: Սա է պատճառը, որ շուկան դեռ լավ չի պատկերացնում, թե ինչ են մրցույթներն ու մրցանակները և ինչու մասնակցել դրանց: Այսինքն՝ մրցույթում գլխավորն այն է, որ դա լավ մարքեթինգային գործիք է, գովազդ է, քանի որ մարդիկ կգան կայք՝ քվեարկելու և տեղեկանալու շատ ընկերությունների մասին։ Դե, հաղթանակը, իհարկե, սուպերգովազդային մարքեթինգային գործիք է, որը կարելի է օգտագործել ամենուր։br
/p
p
Շատ ընկերություններ թերահավատորեն են վերաբերվում: Մի կողմից անվստահության եմ հանդիպում, որ մրցակցությունը լինելու է թափանցիկ և արդար։ Եվ այս կասկածները փարատելու համար ես ներգրավեցի բավականին լավ ժյուրիի։ Այն բաղկացած է հայկական խոշոր բիզնեսի ղեկավարներից, թվային ոլորտի մասնագետներից, որոնց շատերը ճանաչում են։ Ժյուրիի անդամների ցանկը հրապարակված է awards.am/ru/ru-jury/ կայքում:
/p
p
Ամեն ինչ թափանցիկ է լինելու՝ ինչպես է քվեարկում լսարանը կայքում, ինչպես են քվեարկում ժյուրիի անդամները, այսինքն՝ սկզբունքորեն ոչ ես, ոչ էլ որևէ մեկը, նույնիսկ տեխնիկապես, որևէ հնարավորություն չենք ունենա ինչ-որ կերպ կեղծելու արդյունքները։
/p
p
b«ԱՌԿԱ». կարելի՞է ասել, որ այս մրցույթը Հայաստանում թվայնացման և ՏՏ ոլորտի զարգացման միտման յուրատեսակ ամփոփում է: Ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանում վերջին տասնամյակների ընթացքում տեղի ունեցած փոփոխությունները թվայնացման և նոր միտումների խթանման առումով/b։
/p
p
bԵ․ Միշչենկո․/b անկասկած, հսկայական առաջընթաց է գրանցվել։ Հայաստանում կան շատ մեծ թվով բիզնեսներ, ավելի շուտ՝ ՏՏ աութսորսինգ, որտեղ իսկապես ընդգրկված են սուպերպրոֆեսիոնալներ, բայց, ցավոք, նրանք աշխատում են ոչ թե տեղական, այլ արևմտյան շուկաների համար։br
/p
p
Թվայնացումն ինքնին Հայաստանում առաջընթաց է ապրում, որոշ ոլորտներում ավելի լավ, որոշ ոլորտներում՝ ավելի դանդաղ։ Այսինքն՝ հիմա սուպերպոզիտիվ է, որ գրեթե յուրաքանչյուր մթերային և սննդի ցանց ու նպարեղենի խանութ արդեն ունի իր առաքումը, կայքը, սեփական հավելվածը։br
br
Կարծում եմ՝ Covid-ը էական դեր խաղաց այստեղ, ինչպես Ռուսաստանում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում, այն առաջ մղեց այս գործընթացը։ Թվայնացմանը, իմ կարծիքով, շատ մեծ թափ հաղորդեց տաքսիների շուկան։ Հաճախորդի տեսանկյունից, հավելվածով տաքսի կանչելը, որոնցից, իմ կարծիքով, այժմ Հայաստանում 4-ը կամ 5-ը կա, շատ պարզ է։ Պայմանականորեն կա մենաշնորհ, բայց կա նաև ընտրություն։ Դա հիանալի է:
/p
p
Պետական հատվածը շատ լավ է զարգանում, օրինակ՝ թվայնացման հարցում էլեկտրոնային ձայնագրման տարատեսակ համակարգերով և ծառայությունների էլեկտրոնային ստացմամբ։ Այո, այս ոլորտում շատ բան կարելի է բարելավել, բայց այն արդեն կա։ Եվ սա իսկապես խախտում է սովորական համակարգը և մեծացնում է թափանցիկությունը:
/p
p
Իմ կարծիքով՝ քայլն արվել է, բայց դեռ վաղ է եզրակացություններ անել։ Գլխավորն այն է, որ հետագա զարգացումը պետք է արագանա։ Այսինքն՝ մենք տեսնում ենք, թե ինչ է կատարվում 10 տարվա ընթացքում, և նման ցատկ կլինի հաջորդ 2 տարիների ընթացքում։
/p
p
b«ԱՌԿԱ»․ի՞նչ եք կարծում, Հայաստանը չի՞ հատել այն սահմանը, երբ թափանցիկության համար պայքարն ավելի շատ խոչընդոտ է դարձել օգտատերերի փորձի համար, քան օգնություն:/bbr
br
bԵ․ Միշչենկո․/b լավ հարց է։ Ես էլ եմ բախվել, օրինակ, գրանցման նույն գործընթացին։ Եթե նախկինում ստիպված էիր գալ լեփ-լեցուն անձնագրային բաժին և անցկացնել ամբողջ օրը, բայց նույն օրը ստանալ գրանցում, ապա այժմ պետք է հերթ կանգնել առցանց, երբեմն 2-3 ամիս։ Բայց, իմ կարծիքով, սա նույնպես զարգացման ինչ-որ նորմալ քայլ է։ Այսինքն՝ հին անարդյունավետ համակարգը կտրելու համար ներդրվում է մի բան, որը կարելի է հետագայում օպտիմալացնել։ Ինձ թվում է, որ սա նորմալ քայլ է, պարզապես կարևոր է, որ մշակման մեջ ներգրավվածները և պրոդուկտի համար անմիջական պատասխանատուները «լսեն» արձագանքները:
/p
p
Հետադարձ կապի հարցում, իմ կարծիքով, դեռ ամեն ինչ կատարյալ չէ, համենայնդեպս, այս արձագանքը փոխանցելու մեխանիզմները շատ չեն։br
/p
p
b«ԱՌԿԱ». Ձեր մրցույթն ապագայում կարո՞ղ է փոխադարձ կապի մեխանիզմ դառնալ, քանի որ առանձին ընկերությունների կողմից կան լուծումներ, որոնք կարող են նպաստել որոշակի ոլորտների նկատմամբ պետական մոտեցման փոփոխությանը:/bbr
br
bԵ․ Միշչենկո․/b իհարկե կարող է։ Բացի այդ, ժյուրիի փորձագետները պատրաստ են որոշակի արձագանքներ տալ յուրաքանչյուր աշխատանքի վերաբերյալ: Բավականին շատ եմ շփվում վերջին տարիներին Հայաստան տեղափոխված ռելոկանտների հետ։ Նույնիսկ մի քանի անգամ առաջարկել ենք պետությանը որոշակի գործառույթներ ստանձնենք, ընդ որում՝ կամավորական հիմունքներով, մշակենք որոշ ծառայություններ։ Առայժմ նույնպես արձագանք չենք ստացել, փոխգործակցության մեխանիզմ չենք գտել։ Բայց ես կարծում եմ, որ մրցույթը կարող է լինել այդ մեխանիզմը։ Այն, ինչ վատ է, վատ կգնահատվի: Սա մի տեսակ ազդանշան է, որ այստեղ բարելավում է պահանջվում։
/p
p
b«ԱՌԿԱ»․ միգուցե արժե՞ ընդհանրապես առանձնացնել առանձին կատեգորիա, օրինակ՝ «Տարվա լավագույն լուծումը հանրային հատվածում»:/b
/p
p
bԵ.Միշչենկո․/b ի դեպ, շատ լավ գաղափար է, միգուցե։ Հիմա ես հավաքելու եմ պետական ծառայությունները, կազմելու եմ առանձին կատեգորիա և տեսնենք, թե ինչպես է օգտատերը քվեարկում, ինչպես է քվեարկում ժյուրին: Իսկ ինչու՞ ոչ։br
br
b«ԱՌԿԱ»․ շատ միտումներ, որոնց մասին հիմա խոսում ենք, տեղայնացված են Երևանում։ Սա այն խնդիրներից է, որն ընդունում է նաև պետությունը, որ մեր կենտրոնը զարգանում է, բայց մարզերն այս առումով շատ հետ են։ Ըստ Ձեզ՝ սա ինչի՞ հետ է կապված։/b
/p
p
bԵ. Միշչենկո․/b իրականում, ես նույնպես լիովին չեմ հասկանում, թե դա ինչի հետ է կապված, քանի որ գերարագ ինտերնետն արդեն հասանելի է գրեթե ամենուր: Եթե նայեք վերջին վիճակագրությանը, ապա ինտերնետի ներթափանցումը կազմում է մոտ 80%, սակայն յուրաքանչյուր բնակչին բաժին է ընկնում ինտերնետ հասանելիությամբ ավելի քան մեկուկես սարք։ Այսինքն՝ մարզերում բոլորն ունեն այս հնարավորությունները և այնտեղ բոլորը համակարգչից անցնում են դեպի հեռախոս, պլանշետ և այլն։br
br
Ավելի շուտ, զարգացումը դանդաղ է ընթանում, քանի որ հաճախորդների կողմից պահանջարկ չկա: Բայց այս ամենը նույնպես արագ կանցնի։ Հայաստանի փոքր տարածքը, սկզբունքորեն, հնարավորություն է տալիս որոշ առաքումներով կամ ծառայություններով կենտրոնից բավականին արագ ծածկել ողջ երկիրը։ Առաքման համար չի պահանջվում 2-4 օր, ամեն ինչ մոտ է։
/p
p
Հետևաբար, ինձ թվում է, այո, այն կարող է զարգանալ կենտրոնում, բայց հետո կլցվի և կփոխանցվի ամենուր։
/p
p
b«ԱՌԿԱ»․ և վերջում, անդրադառնանք համաշխարհային միտումներին: Թվայնացման ոլորտում այժմ ի՞նչ միտում եք տեսնում, որը սկսել է իր շարժումը, արդեն լայն տարածում ունի զարգացած երկրներում՝ Արևմտյան Եվրոպայում, ԱՄՆ-ում, բայց դեռ չի հասել Հայաստան։/b
/p
p
bԵ. Միշչենկո./b ես, հավանաբար, չխոսեմ թվայնացման և որոշ տեխնոլոգիական միտումների մասին, այլ հաճախորդների փորձի և այն բանի տեսանկյունից, թե ինչ է սպառում հաճախորդը և ինչ է տեղի ունենում, առաջին հերթին, էլեկտրոնային առևտրում: Գոյություն ունի, այսպես կոչված, Q-commerce միտում, այսինքն՝ արագ առևտուր։ Հայաստանում այն արդեն զարգացել է, այսինքն՝դա սննդի արագ առաքումն է ռեստորաններից, մթերային ապրանքների առաքումն է խանութներից՝ պատվիրելուց մեկ-երկու ժամվա ընթացքում։ Բայց Q-commerce-ը դեռ չի ներթափանցել բոլոր ոլորտներ:br
br
Հաջորդ միտումը Recommerce-ն է՝ այսպես կոչված օգտագործված իրերի վաճառքը։ Այժմ շատ ռիթեյլերներ, նույնիսկ խոշորները, սկսում են հետ վերցնել իրենցից նախկինում գնվածը, մաքրել, վերափաթեթավորել և նորից վաճառել։ Այս միտումն այստեղ ընդհանրապես չկա, կա միայն list.am-ը, որտեղ ամեն ինչ բավականին բարդ է ու խճճված։
/p
p
Կա նաև արհեստական բանականության հետ կապված միտում, որը Հայաստանում ևս այդքան մեծ թվով ծառայություններ չի առաջարկում, բայց դրանք նույնպես ակտիվ զարգանում են։ Արհեստական բանականությունն, իմ կարծիքով, մոտ ապագայում դեռ ամբողջությամբ չի փոխարինի մարդուն, բայց հնարավորություն կտա ավելի արդյունավետ կատարել գործառույթները շատ մասնագիտություններում։
/p
p
b«ԱՌԿԱ»․ վերադառնալով Armenia Digital Awards-ին՝ ո՞ր հիմնական ժամկետներն է անհրաժեշտ հաշվի առնել։/bbr
br
bԵ.Միշչենկո․ /bառաջին փուլը՝ հայտերի ընդունումը, ավարտվում է շատ շուտով. այն տևում է մինչև հունիսի վերջ։ Ամբողջ հուլիս և օգոստոս ամիսներին կանցկացվի հանրային քվեարկություն awards.am կայքում, բոլորին հրավիրում ենք գնահատելու դուր եկած նախագծերը։ Սեպտեմբերի 1-ից 10-ը ժյուրին կքվեարկի, իսկ սեպտեմբերի վերջին տեղի կունենա թվային մարքեթինգի և էլեկտրոնային առևտրի վերաբերյալ քեյս–կոնֆերանս, բազմաթիվ բանախոսներ Հայաստանում առաջին անգամ ելույթ կունենան, իսկ կոնֆերանսը կեզրափակվի մրցանակաբաշխությամբ։ Եթե չմասնակցես, անհնար է հաղթել, ուստի հրավիրում եմ Հայաստանում գործող բոլոր բիզնեսներին հայտ ներկայացնել և մասնակցել։
/p