TESPİTLER  (  10 /  15 )

Medine-i  Münevvere’nin  bilinen  en  eski  adı, Yesrib’dir.  Bu  adın,  buraya  ilk  yerleşen  kişi  olduğu  rivâyet  edilen  Yesrib  bin, Vâil  bin, Kâyi  bin, Mehlâbil  ismine  izafeten  verildiği  kayd’edilmiştir. “ Zarar  vermek,  karıştırmak,  kötülemek,  başa  kalkmak,  bozmak”  gibi  manalara  gelen,  serb  kökünden  türeyen,  Yeisrib  kelimesi,  Medine’nin  adı  olarak  Kur’$an-ı  Kerim’de   bir  yerde  şu  şekilde  geçmektedir.  “  Onlardan  bir  gurub  da  demişti,  ki, :  Ey  Yesrib’liler( Medineliler)! Artık  sizin  için  dudmanın  sırası  değil,  haydi  dönün!  İçleriden  bir  kısmı  ise “ Gerçekten  evlerimiz  emniyyette  değil,  diyerek  Peygamber’den  izinh  istiyordu;  oysa  evleri  tehlikede  değildi. Sadece  kaçmayı  arzluyorlardı.” (  el- Ahzâb/ 33 / 13)  Aslında  Yesrib  adı  önceleri  kuzeyde  Cuurf  ile  Kanât  vadileri  arasında  kalan  kesim  için  söylenirken,  daha  sonra  şehr’in  tamamı  için  kullanılmaya  başlanmıştır.

Kutlu  Hicret’in  ardından  Hazreti  Peygamber,  Şehr’e  Tâbe,  Teybe (  hoş  ve  güzel)  gibi  olumlu  ma’na’lar tazammün  eden  isimler  verilmesini  istemiştir( Müsned/4/ 285)... İslâm  kaynaklarında  Medine’ye,  Tayyibe,  Miskîne,  Azra,  Câbire,  Mecbûre  ve  Kur’ân-ı  Kerim’de  Medine  için  kullanılan,  “ dâr”  kelimesinden  hareketle. “ Daha  önceiden  Medine’yi  yurt  edinmiş  ve  gönüllerine  imanı  yerleştirmiş   olan  kimseler,  kendilerine  göç  edip  gelenleri  severler  ve  onlara  verilenlerden  dolayı  içlerinde  bir  rahatsızlık  hissetmezler.  Kendileri  zaruret  içinde  bulunsalar  bile  onları  kendelerine  tercih  ederler.  Kim  nefsinin  cimriliğinden  korunursa,  işte  onlar  kurtuluşa  erenlerdir. “  Haşr/59/9), Dârülhicre,  Dârüliman,  Dârüssünne,  Resûl-i  Ekrem’e  nisbetle,  Medinetürresûl  (Medinetünnebî)  ve  el- Medinetü’l- Münevvere  gibi  isimlerin  verildiği  görülmektedir.Çoğunluğu, şehr’in  kutsallığına,  Hicret  yurdu  ve  Başşehir  olmasına  Hicretten  sonra  gerçekleşen  Mednîleşmeye  vurgu  yapan    bu  isimlerin  sayısını  doksan  yediye  kadar  çıkarılmakta  ve  bunların  bir  kısmının  Tevrat’da  da  yer  aldığı  kayd’edilmektedir.

“Medine’nin “  Arapça  Müdûn  veya  Deyn  kelimesinden  türediği  iddia  edilir.  İbn-i  Menzûr  kelimenin,”  şehre  gelmek,  ikamet  etmek,  yerleşmek”  gibi  ma’na’lara  gelen  Müd^n  kökünden  türediğini  ve  Yeryüzünün  yerleşmeye  uygun  ve  kale  yapılan  her  yerine Medine  adı  verildiğini  kayd  eder.

Mekke  ile  birlikte  iki  Harem’den8 Haremeyn)  biri  olan  Medine,  Hicret  yurdu  olması  ve  halkının  herhangiu  bir  zorlama  olmaksızın  İslâmiyet’  benimsemesinden  dolayı, “ Kur’ân’la  fethedilmiş”  kabul  edilir.  Hicretten  sonra  Resûl-i  Ekrem, “  Hazreti  İbrahim  Mekke’yi   harem  yaptığı  gibi  ben  de  Medine’yi  Harem  yaptım”  sözleriyle  şehri  Harem  ilân  etmiştir.

Abdullah  İbn-i  Zeyd  radiya’llâhu  anh’in  Nebî  salla’llâhu  aleyhi  ve  sellem’den  rivâyetine  göre,  Resûl-i  Ekrem :  İbranim  Mekke’yi  vâcibü’l-  İhtiram ( mutlaka, hürmet  edilmesi  icab  eden)  bir  yer  kıldı  VE  Mekke’ye  (  yümn-ü  bereketle)  du’a  buyurdu.  İbrahim’in  Mekke’yi  Muhterem  kıldığı  gibi,  ben  de  Medine’yi  Muhterem  kıldım.  Ve   Medine’nin  müddü  ve  Sâı (  nın  bereketi)  hakkında  du’a  ettim.  Nasıl  İbrahim   Mekke  için  bereketle  du’a  ettiyse,  buyurmuştur. ( Tecçrid-i  Sarih/ Cild/ Sahife/443)

Hendek  Gazvesiyle  Hayber  seferinde  elde  edilen  muvaffakıyyet  üzerine,  daha  önce  Medine Antlaşmasın( Medine  Vesikası)ında  kayd  altına  alınan  bu  sınırlar  bütün  Arap  kabile’leri  tarafından  kabul  edilmiştir. Medine’nin  Haremi,  güneydeki  Âir  ve  kuzeydeki  küçük  Sevr  ile  doğuda  Vâkım,  batıda  Vebere  harreleri  arasında  kalan  yaklaşık,  22  km.  yarıçapındaki  daireden  ibaret  olup  bu  sınırlar  işaretler  konularak  belirtilmiştir.

Enes ( İbn-i   Mâlik)  radiya’llâhu  anh’den,  Resûlu’llâh   salla’llâhu   aleyhi   ve   sellem’in   şöyle  buyurduğu,    rivâyet   edilmiştir  :  Medine ( sâhası) nın  şuradan  şuraya  kadar (  olan  mahalli)  harem’dir,  muhterem’dir.  Bu  hudûdun  ağacı  kesilmez;     bu  sâhada  bi’dat  ihdas  edilmez.  Kim  ki,  harem-i  Medine’de ( Kitab  ve  sünnete  muhalif)  bir  bid’at  ihdâs   ederse,  Allah’ın  azâ0bı,  meleklerin  ilenci, ( la’neti) ,   bütün    insanların    nefreti   o  kimse  üzerine  olsun. “ (  Tecrid-i  Sarih/  Cild/ 6/  Sahife/226)

Ebû  Hüreyre  Radiya’llâhu  anh’den  Nebî  salla’llâhu  aleyhi  ve  sellem’in  şöyle  buyurduğu  rivâyet  edilmiştir:  Medine’nin ( şarkî    ve   garbî   şu)    iki  kara    taşlığı   arasınhdaki   sâhaya   hürmet  etmek  beni  lisânımla  (  taraf-ı  İlâhî’ den)    vâcib  kılınmıştır. (  yine)  Ebû   Hüreyre  demiştir  ki:   Nebî   salla’llâhu   aleyhi  ve  sellem’e    Benî   hâris’e    gelmişti.  Resûl-i  Ekrem  bunlara :  Ey  Benî    Harise,   zannedersem  siz  de  Harem  sâhasından  harice  çıktınız!   Demişti.  Sonra ( bunların  Harem  dahilinde  bulunduklarını  hatırlayarak)    hayır  siz  Harem  dahilinde  mukîmsiniz,  diyerek  iltifat  etti” (  Tecrid-i  Sarih/  Cild/ 6/  Sahife/ 230)

Hazreti  Ali  radiya’llâhu  anh’den  şşöyle  dediği  rivâyet    edilmiştir :  Benim  indimde(  ahkâm-ı  şerî’atten  mektûp   olan)  şey,   yalnız   Allâhu  Teâlâ’nın  Ketâbıdır.  Bir  de  Nebî     salla’llâhu  aleyhi  ve  sellem’den    (  işitip  yazdığım)  şu  sahîfe’dir.  ( Meâli  şöyyledir : )   Medine’nin  şuraya (,  Sevr  dağına)  kadar “  Âir “ (  dağı)  arası  harem’dir, vâcibü’l-  ihtiramdır.( mutlaka  hürmet  edilmesi  gerekir)  Kim  ki,  Medine’nin  bu  haremi  dahilinde  Kitâb  ve  sünnete  muhalif  bir  iş  işlerse,  yâhut  ehl-i  bid’at’e  yardım  eylerse,  Allah’ın  azâbı,  meleklerin  ilenci,  bütün  halkın  nefreti  bu  mübtedî’ ler  üzerine  olsun.  Bunların  ne  tevbesi, ne  de fidyesi  kabul  olunur.  Müslümanların  emanı  birdir;   (bir   müslimin  kâfire  emânı,  bütün  müslümanlarca  sahîhtir,  mu’teberdir). Ali  (  Hazretleri  devamla)  demiştir  ki :  Kim  ki,  bir  müslümanın  verdiği  ahdi  nakz’ederse,  Allah’ın  azâbı, meleklerin  ilencçi,  bütün  halkın  nefreti  onun  üzerine  olsun.  Onun  ne  farz  ne  de  nâfile  ibâdeti  kabul  olunmaz.  Her  kim  de  kendi   mevâlî’sinden  ve  efendilerinden    başka  bir  kavmi  velî   ve  efendi  ittihaz  ederse,  bu  kimse  de,  Allah’ın  azâbına,  meleklerin    ilencine,   bütün    insanların    nefretine   uğrasın!  Bu  şuursuz  kimsenin  ne  tevbesi  ne  de  adâleti  kabûl  olunmaz.” ( Tecrid-i  Sarih/  Cild/ 6/ Sahife/ 230,231)...

Nesâî’nin    rivâyetine  göre,    Hâris   İbn-i    Süveyd    demiştir   ki:    Bir  kere    Ali   radiya’llâhu    anh’e   Ashab  tarafından  :  Resûl’ullâh  salla’llâhu  aleyhi  ve  selemm’in  herkese  bildirmeyip  husûsî   olarak     sana  emânet  ettiği  bâ’zı  şeyler  olsa  gerek,  demişti  de  Hazret-i  Ali  : -  Hayır!  Resûl’ullâh’ın  bana  husûsî    surette  tebliğ  buyurduğu  bir  hüküm  yoktur.  Ahkâm-ı  İslâmiye’den  benim  bildiğim  mektup  olan şey,  yalnız,  Kitâbu’llâh’tan,  bir  de  şu  kılıcımın  içinde  bulunan  sahife’dir,  deyip  çıkardığı  sahife’de  bulunan  yukarıda  tercüme  edilen  hadis-i  şerif’i  okumuştur.

Hazret-i    Alî’nin    bu   sözü ,  Şîa’nın :   Resûlu’llâh’ın    Hazret-i  Alî’ ye  husûsî    surette  bildirdiği  esrâr-ı  ilim’den,  dinî    kâide’lerden  pekçok  şey  vardır  ki,  bunlara  ehl-i  Beiyt’den  olmayanlar  muttali’  ve  vâkıf   değillerdi.,  yolundaki  iddiasını  tamâmiyle  reddeder.

Hazret-i   Alî’nin   Kitâbu’llâh    ile   bu    sahife’de    yazılı   olandan    başka  bir  şey  bilmiyorum,  demesi,  yazılı  olarak  bilmiyorum,  demekti.  Ve  hakîkaten  Asr-ı  Sâadet’de  yalnız  Kur’ân-ı  Kerim  yazılmıştı.  Nesevî    hadis’ler  cem  ve  tahrir  edilmiş  değildi.  Ve  Hazret-i  Alî   bu  sahifede  yazılı  olan  vasiyyetlerden  başka  sünen-i  Seniyye’den  pek  çoklarını  biliyordu.  Mektûp  olarak  bildiği  Nebevî    vasiyyetler  bu  sahife’ye  münhasır  idi.