ФИФА Фаластиннинг шикоятини ўрганиб чиқади ва Исроил масаласида текширув ўтказади
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.
[allow-turbo]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-turbo] Спорт Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:30:07 +0500 [/shortrss] [fullrss] ФИФА Фаластиннинг шикоятини ўрганиб чиқади ва Исроил масаласида текширув ўтказади https://zamin.uz/sport/137555-fifa-falastinning-shikojatini-rganib-chiadi-va-isroil-masalasida-tekshiruv-tkazadi.html https://zamin.uz/sport/137555-fifa-falastinning-shikojatini-rganib-chiadi-va-isroil-masalasida-tekshiruv-tkazadi.html Спорт Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:30:07 +0500
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино. [allow-turbo]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] ФИФА Фаластиннинг шикоятини ўрганиб чиқади ва Исроил масаласида текширув ўтказади https://zamin.uz/sport/137555-fifa-falastinning-shikojatini-rganib-chiadi-va-isroil-masalasida-tekshiruv-tkazadi.html Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино. Спорт Fri, 04 Oct 2024 00:30:07 +0500 Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино. [allow-turbo]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-dzen] [/yandexrss][shortrss] Билл Гейтс сунъий интеллект олдидаги учта асосий қўрқувини айтди https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html Фото: Getty ImagesMicrosoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. [allow-turbo]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-turbo] Дунё Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:13:13 +0500 [/shortrss] [fullrss] Билл Гейтс сунъий интеллект олдидаги учта асосий қўрқувини айтди https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html Дунё Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:13:13 +0500
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. [allow-turbo]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] Билл Гейтс сунъий интеллект олдидаги учта асосий қўрқувини айтди https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html Фото: Getty ImagesMicrosoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. Дунё Fri, 04 Oct 2024 00:13:13 +0500 Фото: Getty ImagesMicrosoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. [allow-turbo]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-dzen] [/yandexrss][shortrss] Ливанда бир суткада 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html Фото: ReutersЛиванда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. [allow-turbo]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-turbo] Дунё Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:48:00 +0500 [/shortrss] [fullrss] Ливанда бир суткада 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html Дунё Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:48:00 +0500
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. [allow-turbo]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] Ливанда бир суткада 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html Фото: ReutersЛиванда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. Дунё Thu, 03 Oct 2024 23:48:00 +0500 Фото: ReutersЛиванда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. [allow-turbo]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-dzen] [/yandexrss][shortrss] “Толибон” Ваҳан коридорини очмоқчи. Бу қанчалик ҳақиқатга яқин? https://zamin.uz/dunyo/137552-tolibon-vaan-koridorini-ochmochi-bu-anchalik-aiatga-jain.html https://zamin.uz/dunyo/137552-tolibon-vaan-koridorini-ochmochi-bu-anchalik-aiatga-jain.html Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди. [allow-turbo]
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram[/allow-turbo] Маданият Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:30:08 +0500 [/shortrss] [fullrss] Саида Мирзиёева “Тамерлано” операси премьерасида иштирок этди https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html Маданият Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:30:08 +0500
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram [allow-turbo]
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram[/allow-turbo] [allow-dzen]
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] Саида Мирзиёева “Тамерлано” операси премьерасида иштирок этди https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramЖорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.Фото: Саида Мирзиёева / Telegram“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramБу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / Telegram
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-turbo] Спорт Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:30:07 +0500 [/shortrss] [fullrss] ФИФА Фаластиннинг шикоятини ўрганиб чиқади ва Исроил масаласида текширув ўтказади https://zamin.uz/sport/137555-fifa-falastinning-shikojatini-rganib-chiadi-va-isroil-masalasida-tekshiruv-tkazadi.html https://zamin.uz/sport/137555-fifa-falastinning-shikojatini-rganib-chiadi-va-isroil-masalasida-tekshiruv-tkazadi.html Спорт Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:30:07 +0500
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино. [allow-turbo]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] ФИФА Фаластиннинг шикоятини ўрганиб чиқади ва Исроил масаласида текширув ўтказади https://zamin.uz/sport/137555-fifa-falastinning-shikojatini-rganib-chiadi-va-isroil-masalasida-tekshiruv-tkazadi.html Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино. Спорт Fri, 04 Oct 2024 00:30:07 +0500 Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино. [allow-turbo]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Халқаро футбол федерацияси (ФИФА) ташкилот Кенгаши йиғилишида тартиб-интизом қўмитаси Фаластин футбол ассоциациясининг Исроил томонидан юзага келиши мумкин бўлган ҳуқуқбузарлик ва камситиш ҳолатлари юзасидан шикоятларини ҳуқуқий кўриб чиқишини маълум қилди. Бу ҳақда ФИФА сайти хабар бермоқда.
Қайд этилишича, ФИФАнинг Бошқарув, аудит ва қоидаларга риоя қилиш қўмитаси текширув ўтказади ва натижада ФИФА кенгашига Исроил футбол жамоаларининг халқаро мусобақаларда иштирок этиши мумкинлиги бўйича тавсиялар берилади.
“ФИФА Кенгаши бу жуда нозик масалада эҳтиёткорлик билан иш олиб борди ва пухта баҳолаш асосида мустақил экспертлар тавсияларига амал қилди”, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино.[/allow-dzen] [/yandexrss][shortrss] Билл Гейтс сунъий интеллект олдидаги учта асосий қўрқувини айтди https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html Фото: Getty ImagesMicrosoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. [allow-turbo]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-turbo] Дунё Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:13:13 +0500 [/shortrss] [fullrss] Билл Гейтс сунъий интеллект олдидаги учта асосий қўрқувини айтди https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html Дунё Shuhrat Fri, 04 Oct 2024 00:13:13 +0500
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. [allow-turbo]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] Билл Гейтс сунъий интеллект олдидаги учта асосий қўрқувини айтди https://zamin.uz/dunyo/137554-bill-gejts-sunij-intellekt-oldidagi-uchta-asosij-ruvini-ajtdi.html Фото: Getty ImagesMicrosoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. Дунё Fri, 04 Oct 2024 00:13:13 +0500 Фото: Getty ImagesMicrosoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди. [allow-turbo]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Getty Images
Microsoft асосчиси Билл Гейтс янги интервюсида сунъий интеллектнинг (СИ) ривожланиши билан боғлиқ асосий қўрқувлари билан ўртоқлашди. Тадбиркор сунъий интеллектнинг порлоқ келажагига ишонса-да, эътиборга муҳтож бўлган учта асосий муаммони аниқлади. Бу ҳақда Business Insider хабар берди.
Биринчидан, у «ёмон ниятли одамлар сунъий интеллектни кибержиноят, биотерроризм ва уруш учун ишлатишидан» хавотирда. Унинг сўзларига кўра, жиноятчиларга қаршилик кўрсата оладиган ва бир қадам олдинда бўладиган сунъий интеллектни яратиш керак.
Иккинчидан, Гейтс сунъий интеллектнинг меҳнат бозорига таъсиридан хавотирда. Агар яхши ўргатилса, тиббий СИ воситалари аниқ ташхис қўйиш, шунингдек, савдо менежерлари, техник ёрдамчи ва бошқа мутахассисларнинг одатдаги вазифаларини бажариши мумкин. Шу билан бирга, Гейтс СИ мутахассисларнинг иш юкини енгиллаштириши, натижада иш ҳафтасининг қисқаришига олиб келиши мумкин бўлса-да, бундай тезкор ўзгаришлар хавотирга сабаб бўлишини тан олди.
Учинчидан, тадбиркор СИ устидан назоратни йўқотиш билан боғлиқ бошқа мутахассисларнинг хавотирлари билан ўртоқлашди. Бу, айниқса, бир нуқтада инсон ақл-заковатидан ошиб кетадиган ва одамларни йўқ қилишга қодир бўлган умумий СИ ривожланиши ғоясига тўғри келади.
Шу билан бирга, тадбиркор, масалан, СИ билан боғлиқ энергия истеъмолининг ўсишидан хавотирда эмас. У келажакда СИ бу муаммони ҳал қилиш йўлларини топишига ишонч билдирди.
Гейтс СИ кундалик ҳаётига фаол интеграциялашаётганини айтди. Мисол учун, у иштирок этган йиғилишларни сарҳисоб қилиш учун. У аввалроқ матн ёзиш ва учрашувларни режалаштиришда ChatGPT хизматидан фойдаланишини тан олган эди.[/allow-dzen] [/yandexrss][shortrss] Ливанда бир суткада 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html Фото: ReutersЛиванда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. [allow-turbo]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-turbo] Дунё Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:48:00 +0500 [/shortrss] [fullrss] Ливанда бир суткада 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html Дунё Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:48:00 +0500
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. [allow-turbo]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] Ливанда бир суткада 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди https://zamin.uz/dunyo/137553-livanda-bir-sutkada-28-nafar-tibbiet-hodimi-vafot-jetdi.html Фото: ReutersЛиванда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. Дунё Thu, 03 Oct 2024 23:48:00 +0500 Фото: ReutersЛиванда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган. [allow-turbo]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-turbo] [allow-dzen]
Фото: Reuters
Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими ҳужумлар оқибатида ҳалок бўлди. Бу ҳақда ЖССТ бош директори Тедрос Аданом Гебрейесус Х ижтимоий тармоғида ёзди.
“Ливанда сўнгги 24 соат ичида 28 нафар тиббиёт ходими вафот этди”, деди у ва мамлакат жанубида 37 та соғлиқни сақлаш муассасаси ёпилганини қўшимча қилди.
Унга кўра, Байрутда учта шифохона ходимлар ва беморларни тўлиқ эвакуация қилишга мажбур бўлган, яна иккитаси эса қисман эвакуация қилинган.
“Кўплаб тиббиёт ходимлари ишга бормаяпти, чунки улар бомба портлаши туфайли ишлаган ҳудудларидан қочиб кетган. Бу кўплаб ярадорларни даволашни ва тиббий хизматларнинг узлуксизлигини жиддий чеклайди”, деди Гебрейесус.
Аввалроқ Исроил самолёти биринчи марта Байрутнинг марказий ҳудуди — Башурага зарба бергани хабар қилинганди.
Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигининг фавқулодда вазиятлар маркази маълумотларига кўра, зарбалар оқибатида олти киши ҳалок бўлган, ўнлаб инсонлар жароҳатланган.[/allow-dzen] [/yandexrss][shortrss] “Толибон” Ваҳан коридорини очмоқчи. Бу қанчалик ҳақиқатга яқин? https://zamin.uz/dunyo/137552-tolibon-vaan-koridorini-ochmochi-bu-anchalik-aiatga-jain.html https://zamin.uz/dunyo/137552-tolibon-vaan-koridorini-ochmochi-bu-anchalik-aiatga-jain.html Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди. [allow-turbo]
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
[/allow-turbo]
Дунё
Shuhrat
Thu, 03 Oct 2024 23:45:05 +0500
[/shortrss]
[fullrss]
“Толибон” Ваҳан коридорини очмоқчи. Бу қанчалик ҳақиқатга яқин?
https://zamin.uz/dunyo/137552-tolibon-vaan-koridorini-ochmochi-bu-anchalik-aiatga-jain.html
https://zamin.uz/dunyo/137552-tolibon-vaan-koridorini-ochmochi-bu-anchalik-aiatga-jain.html
Дунё
Shuhrat
Thu, 03 Oct 2024 23:45:05 +0500
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
[allow-turbo]Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
[/allow-turbo]
[allow-dzen]Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
[/allow-dzen]
[/fullrss]
[yandexrss]
“Толибон” Ваҳан коридорини очмоқчи. Бу қанчалик ҳақиқатга яқин?
https://zamin.uz/dunyo/137552-tolibon-vaan-koridorini-ochmochi-bu-anchalik-aiatga-jain.html
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
Дунё
Thu, 03 Oct 2024 23:45:05 +0500
Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
[allow-turbo]Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
[/allow-turbo]
[allow-dzen]Эрон Ҳиротга темирйўл қурмоқда, Туркманистон TAPI лойиҳасига қайтган. Айни пайтда, “Толибон” қўшниси Хитойга бевосита чиқиш учун Ваҳан коридорини ишга туширмоқчи. Kun.uz'нинг “Геосиёсат” дастурида таҳлилчилар Анвар Йўлдошев Наргиза Умарова Афғонистондаги геоиқтисодий лойиҳалар ва минтақавий транзит рақобати ҳақида сўз юритди.
Наргиза Умарованинг сўзларига кўра, ҳозирда Афғонистоннинг ичкарисигача кирган ягона темирйўл бу – Ўзбекистон томонидан қурилган Термиз – Мозори-Шариф темирйўли ҳисобланади. Бу темирйўл Афғонистоннинг ташқи савдосида муҳим ўринга эга. Ўзбекистон бундан нафақат ўзаро савдо орқали, балки транзит мамлакат сифатида ҳам фойда кўрмоқда.
Умарованинг қайд этишича, Эроннинг Ҳаф шаҳридан Ҳиротга темирйўл қурилишининг тўртинчи босқичи давом этяпти. Россия билан ҳамкорликдаги бу лойиҳа келаси йилдан ишга тушиши режалаштириляпти. Шунингдек, Туркманистон толиблар билан охирги йилларда фаол алоқа ўрнатмоқда. Туркманистон – Афғонистон – Покистон – Ҳиндистон (TAPI) газ қувурлари коридорини рўёбга чиқариш ишлари жонланиб қолган. Қозоғистон эса, Афғонистон билан умумий чегарага эга бўлмаса ҳам, МО давлатлари орасида Кобул билан энг юқори савдо ҳажмига эга давлат, дейди таҳлилчи.
Анвар Йўлдошевнинг сўзларига кўра, жанубий қўшнимиз билан ҳамкорликка энг кўп қизиқиш билдираётган давлатлардан бири – Хитой. Пекиннинг Афғонистонга инвестициялари ҳажми ортиб бормоқда. Хитойнинг Gochin компанияси Афғонистондаги катта литий конларини ўзлаштириш мақсадида 10 млрд доллар инвестиция киритишни таклиф қилган. Литий бугунги кунда электромобиллар учун аккумуляторлар ишлаб чиқаришда зарур элемент ҳисобланади. Бу сармоя Афғонистоннинг табиий бойликларидан фойдаланиш орқали Хитойнинг минтақадаги таъсирини кенгайтириш стратегиясининг бир қисми сифатида кўрилмоқда.
Сўнгги вақтларда Афғонистон ва Хитойни бевосита боғловчи Ваҳан коридорини ишга солиш масаласи кун тартибига чиқмоқда. Афғонистоннинг Бадаҳшон вилоятидаги бу тоғли ҳудудда ҳозирча замонавий автомобил йўллари ҳам йўқ: у ердаги қишлоқларга от ёки эшак каби уловда боришади. Шу билан бирга, ҳудудга йўл ўтказиш учун шағал ётқизиш ишлари бошлаб юборилган.
“Ваҳан коридори – Афғонистоннинг шимоли шарқидаги, энига 50-57 км, узунлиги 300 км ҳудуд. Тоғли жой, етиб бориш жуда қийин. Бир пайтлар Буюк ипак йўлининг энг қийин қисми бўлган. Европаликлардан биринчи бўлиб Марко Поло ўтган. Бу – Хитойдан бошланиб, Эрон, Туркия орқали Европагача борадиган йўл. Лекин бундай рельефли ҳудудда йўл қуриш жуда ҳам мураккаб бўлади”, – дейди Анвар Йўлдошев.
Наргиза Умарова кўзда тутилаётган бу коридор нафақат Хитой ва Афғонистон, балки Тожикистон ва Покистон манфаатларини ҳам туташтирувчи нуқта эканини айтади.
“Ҳозирги кунда Ваҳан мавзусини кўтараётган “Толибон” ҳукумати уни жиддий халқаро маршрутга айлантирмоқчи. Бу коридорни очиш масаласи 2009 йил Хитой томонидан таклиф қилинди, лекин бунинг коридорнинг очилишини сусайтирувчи омиллардан бири ҳам айнан Хитойнинг ўзи бўлиши мумкин. Чунки “Бир камар, бир йўл” ташаббуслари доирасидаги энг йирик, энг қиммат лойиҳа бўлмиш Хитой–Покистон иқтисодий коридори мавжуд бор. Ваҳан коридорининг очилиши бу лойиҳага жиддий зарба бўлади.
Хитой кўплаб давлатларни Хитой–Покистон иқтисодий коридорига жалб қилишга ҳаракат қиляпти. Бу лойиҳага Ўзбекистон деярли қўшилди. Негаки биз энг кўп умид қилаётган трансафғон темирйўли айнан мана шу лойиҳага боғланади: Термиз–Мозори-Шариф–Кобул–Пешовар маршрутидан кейин Покистоннинг автомобил ва темирйўллари фойдаланган ҳолда анъанавий Карачи ва нисбатан янги Гвадар портларига чиқамиз. Бу йўлдан нафақат Ўзбекистон, Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатлари ҳам фойдаланади.
Келгусида Афғонистон Ваҳан коридори орқали бевосита Хитойга чиқа олса, ташқи савдода Покистон транзитига боғлиқлигини сезиларли камайтиради. “Толибон” ҳукуматининг мақсади ҳам шу. Афғонистон ва Хитой ўртасидаги савдо муносабатлари жуда ҳам интенсив ривожланяпти: Афғонистон томони маълумотларига кўра, 2023 йилги ўзаро савдо 1,3 млрд долларга етган. Хитой – Афғонистоннинг асосий савдо ҳамкорларидан бири”, – дейди Умарова.
Унинг айтишича, Хитой ҳукумати 2009 йилдан бошланган дастлабки ўрганишлари натижасида, Ваҳан коридорининг рельефи жуда мураккаблиги, ҳудуд денгиз сатҳидан деярли 5 минг метр баландликда жойлашгани, у ерда транзитни ташкил этиш жуда қимматга тушиши сабабли лойиҳани амалга ошириш мақсадга мувофиқ эмас, деган хулосага келган.
Қолаверса, Хитой томони хавфсизлик факторини ҳам инобатга олади. Уйғур сепаратизми, Афғонистонда сақланиб қолаётган террорчилик гуруҳлари шулар жумласидан.
Шу тариқа, Наргиза Умарованинг айтишича, Хитой Ваҳан коридорини ишга солишда учта тўсиқни кўрмоқда: асосий лойиҳа сифатида катта сармоя киритилаётган Хитой–Покистон йўлаги, ноқулай рельеф туфайли харажатларнинг катта бўлиши ва хавфсизлик омили.
Лекин бу коридор очилишидан манфаатдор бошқа томонлар ҳам бор, масалан Эрон ва Тожикистон. “Тожикистоннинг Афғонистонга нисбатан позицияси юмшаса ва Ваҳан бўйича ташаббус билдирса, бу Тожикистоннинг Марказий Осиё транзит тизимидаги ўрни кескин ошади. Бу қайсидир маънода биз учун рақобат, чунки муқобил транспорт маршрути пайдо бўлади. Тасаввур қилинг, Тожикистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ёки Афғонистон Хитойга тўғридан тўғри чиқа олса, ҳозирги кунда Марказий Осиё орқали, жумладан Қозоғистон, Ўзбекистон ёки Туркманистон орқали ўтадиган барча транзит маршрутларига рақобат пайдо бўлади.
Шу кеча-кундузда Ваҳан коридори – амалга ошиши энг суст бўлган лойиҳалардан бири. Лекин ишонаманки, Хитой Ваҳан масаласида сукут сақлаб турибди. “Толибон” делегацияси бир неча марта Хитойга таклиф этилганида, улар кун тартибига киритишни истаган асосий масалалардан бири – Ваҳан коридори бўлди”, – дейди Наргиза Умарова.
Суҳбат давомида таҳлилчилар Туркманистон–Афғонистон–Покистон–Ҳиндистон газ қувурлари лойиҳаси (TAPI) ҳамда Афғонистондаги халқаро лойиҳаларнинг хавфсизлиги масалаларига ҳам тўхталиб ўтишди.
НормуҳаммадАли Абдураҳмонов суҳбатлашди.
[/allow-dzen]
[/yandexrss][shortrss]
Саида Мирзиёева “Тамерлано” операси премьерасида иштирок этди
https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html
https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramЖорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.Фото: Саида Мирзиёева / Telegram“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramБу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / Telegram
[allow-turbo]Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram[/allow-turbo] Маданият Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:30:08 +0500 [/shortrss] [fullrss] Саида Мирзиёева “Тамерлано” операси премьерасида иштирок этди https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html Маданият Shuhrat Thu, 03 Oct 2024 23:30:08 +0500
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram [allow-turbo]
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram[/allow-turbo] [allow-dzen]
Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Жорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Бу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram
Фото: Саида Мирзиёева / Telegram[/allow-dzen] [/fullrss] [yandexrss] Саида Мирзиёева “Тамерлано” операси премьерасида иштирок этди https://zamin.uz/madaniyat/137551-saida-mirzieeva-tamerlano-operasi-premerasida-ishtirok-jetdi.html Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон давлат академик катта театри саҳнасида 2 октябрь куни режиссёр Стефано Пода талқинида “Тамерлано” операсининг премьераси бўлиб ўтди. Унда президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева иштирок этди.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramЖорж Фридерик Ҳанделнинг (1685-1759) оригинал мусиқаси бастакор Кирилл Рихтер сайқалида, ўзбек миллий чолғу асбоблари жўрлигида оркестр томонидан ижро этилди.Фото: Саида Мирзиёева / Telegram“Операнинг жаҳон премьераси бундан роппа-роса 300 йил муқаддам, 1724 йилда бўлиб ўтган — бу Ғарбий Европа мусиқа санъатининг Темурийлар салтанати асосчиси Амир Темурга бағишланган дурдона асари эди.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramБу премьера биз учун ўтмиш ва бугунни боғлайдиган муҳим маданий воқеадир”, деб ёзади Саида Мирзиёева.Фото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / TelegramФото: Саида Мирзиёева / Telegram