Што ги поттикна протестите во Бугарија, најголеми во последните неколку децении?

Десетици илјади луѓе излегоа на улиците на Софија и други бугарски градови за да се приклучат на протестите доцна на 1 декември против буџетските планови на владејачката коалиција, принудувајќи ја владата да ги повлече следниот ден наутро.
Но, толпите, исто така, скандираа „оставка“ по продлабочениот гнев поради корупцијата и економските проблеми, додека Плоштадот на независноста беше исполнет со луѓе во најголемите демонстрации од 1990-тите.
Опозициските партии се состанаа на 2 декември за да разговараат за следните чекори, додека се зголемуваа шпекулациите дали тие ќе бараат и владата да си замине и да свика предвремени избори.

„Целата ситуација со олошите кои се на власт 30 или повеќе години едноставно мора да престане. Ние сме луѓето кои мора да го променат тоа“, рече Александар Каратов, демонстрант во Софија.

Зошто токму сега?
Непосредниот фокус на протестите беше буџетот, кој предвидува зголемување на индивидуалните придонеси во програмите за пензии и социјално осигурување. Демонстрациите беа свикани од опозициските партии кои не уживаат голема јавна поддршка.

Но, зголемувањето на буџетот - заедно со зголемувањето на платите за државните службеници, како оние во полицијата - се чини дека беше масло на огнот за долгогодишниот гнев поради корупцијата и расипништвото во владата.
Каратов изјави за бугарскиот сервис на Радио Слободна Европа (RSE) дека неговите плаќања за социјално осигурување и даноци не се обработуваат транспарентно.
„Како работник, тие веќе крадат од мене. И редовно. И сакаат да крадат уште повеќе. Дефинитивно не сакам да им дозволам да го прават тоа“, додаде тој.
Се чини дека неговите ставови се широко споделени, а демонстрантите скандираат дека владата е „мафија“.
„Транспаренси Интернешнл“ ја рангира Бугарија како втора најкорумпирана земја во Европската Унија (ЕУ), веднаш зад Унгарија. Бугарија е најсиромашната земја од ЕУ, според податоците од статистичката служба на европскиот блок.
Таа е исто така една од политички најнестабилните членки на блокот.
Бугарите излегоа на гласачки места седум пати од 2021 година за да изберат парламент кој беше попречен од низа нестабилни коалиции предводени од неколку центристички и десничарски партии.
Демонстрантката Каролина Колева за РСЕ изјави дека би прифатила повисоки даноци за финансирање на „пензионерите, мајките, наставниците... здравствената заштита“, но дека „таа (владата) повторно ќе ги потроши тие пари за бонуси за разни луѓе“.

Дали Владата е загрозена?
Ова е втор пат во последните недели предлозите за буџетот на владата да се соочат со протести. Првично беше најавено дека власта ќе ги „ревидира“ своите планови по протестите од 28 ноември. Сега е најавено дека ќе се врати на почеток.

Размерот на демонстрациите на 1 декември ги изненади луѓето. Невообичаено, тие не беа само во Софија. Толпи се собраа во бројни градови низ Бугарија.
Се чини дека многу фактори придонесоа за ова. Некои луѓе беа налутени од одлуката на Бугарија да го усвои еврото на 1 јануари.

Исто така, имаше очигледна антипатија кон одредени политичари, имено Бојко Борисов, кој беше премиер три пати, вкупно девет години помеѓу 2009 и 2021 година, и Делјан Пеевски, пратеник и олигарх санкциониран од Велика Британија и САД за корупција.

Ниту еден од нив во моментов не држи позиција во владата, но тие се лидери на двете партии што ја сочинуваат владејачката коалиција.

Демонстрантот Стојчо Стојчев изјави за РСЕ дека двајцата се „симболи на освоена држава“. Тој рече дека дошол на Плоштадот на независноста поради „срамот“ од изминатите 15 години.
Ова беше уште еден фактор што ги тераше луѓето на улиците: фактот дека политичари како Борисов беа во центарот на моќта со децении.
Поддршката за градоначалникот на Варна, Благомир Коцев, кој неодамна беше ослободен по месеци притвор по обвиненија за корупција за кои неговите поддржувачи рекоа дека се политички мотивирани, исто така придонесе за зголемувањето на протестите.
„Демократијата е корумпирана и ние мора да ја вратиме“, им рече Коцев на демонстрантите во Варна. Демонстрантите во Софија, гледајќи го неговиот говор на огромни екрани, скандираа „Победа“.
Немаше веднаш коментари од Борисов, Пеевски или премиерот Росен Жељазков.
Доцна на 1 декември, избувнаа судири меѓу полицијата и демонстрантите.
Бугарските власти објавија дека се приведени 10 лица. Но, генерално, низ целата земја, собирите беа мирни.